شیرین بیان

تاریخچه

شیرین بیان گیاهی چندساله، علفی، با ارتفاع یک متر و متعلق به خانواده باقلائیان است. بیش از 4000 سال است که در سراسر دنیا، از ریشه آن به عنوان دارو و طعم دهنده در صنایع مختلف استفاده می کنند. کاربردهای دارویی شیرین بیان در متونی مانند گیاه­نامه آشوری (Assyrian Herbal) (2000 سال قبل از میلاد مسیح) و متون پزشکی پاپیروس اِبرس (Ebers Papyrus) (1600 سال قبل از میلاد مسیح) ثبت شده است. شیرین بیان بومی نواحی مدیترانه ای، مناطق مرکزی تا جنوبی روسیه و آسیای صغیر تا ایران است. (1) در حال حاضر، گونه های مختلف آن را در مقیاس تجاری در اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، یونان، هند، ایران، عراق، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان، سوریه، افغانستان، آذربایجان، چین و تا حدی هم در انگلستان و ایالات متحده پرورش می دهند. (2) نام آن (Glycyrrhiza glabra) از واژه های یونانی glykys به معنی «شیرین» و rhiza به معنی «ریشه» گرفته شده، glabra نیز به پوسته های صاف آن اشاره دارد و از واژه لاتین glaber به معنای «بدون کرک یا صاف» گرفته شده است. شیرین بیان نزدیک رودخانه یا نهر در خاک حاصلخیز، رسی یا ماسه ای، جایی که آب کافی برای رشد و نمو گیاه در دسترس است، می روید. (3) این گیاه در آب و هوای نیمه گرمسیری و کاملاً آفتابی به خوبی رشد می کند و 2-3 سال پس از کاشت، در فصل پاییز برداشت می شود. (4) از 9 تا 17 برگچه و برگ های پرمانند به طول 7 تا 15 سانتی متر تشکیل شده و گل های آبی کمرنگ مایل به سفید تا بنفش ارغوانی، با طول 0/8 تا 1/2 سانتی متر دارد. میوه های 2-3 سانتی متری آن غلاف هایی دوکی شکل دارند که هر یک حاوی چندین دانه با ریشه های استولن زا (نوعی ساقه گیاهی افقی خزنده) هستند. (3) ریشه شیرین بیان زرد روشن، و پوسته روی ریشه مایل به قرمز تیره است.(2) ریزوم ها و ریشه ها مهم ترین بخش های دارویی شیرین بیان هستند.(3)