شنبلیله: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Fenugreek
نام علمی گیاه:
Trigonella foenum-graecum L.
تاریخچه و گیاهشناسی:
شنبلیله یا شنبلید یک گیاه یک‌ساله با گل‌های سفید و دانه‌های سفت، زردفام- قهوه‌ای، زاویه‌دار و متعلق به خانواده باقلائیان ( Fabacecae یا Fabaceae) است. ارتفاع آن به 60-30 سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌های آن سه بخشی، دندانه‌ای و تخم‌مرغی شکل و به رنگ خاکستری- سبز هستند. هر یک از غلاف‌های شمشیری شکل نازک آن حاوی 20-10 دانه است. دانه‌های شنبلیله کوچک و طول آن‌ها 5 میلی‌متر است.
بومی بخش‌های جنوبی اروپا و غربی آسیا است و طبق نظر برخی کارشناس‌ها و محقق‌ها، این گیاه ابتدا بومی ایران بوده است و سپس به سایر نواحی منتقل شد. شنبلیله به طور گسترده‌ای در هند، چین، آفریقا، الجزایر، عربستان صعودی، پاکستان، مصر، ترکیه، اکراین، اسپانیا و ایتالیا پرورش داده می‌شود.
توزیع گسترده کشت شنبلیله در دنیا، از مشخصه‌ی انطباق آن با شرایط آب وهوایی و محیط‌های رشد گوناگون است؛ ممکن است که شب‌های سردتر بر محتوای ساپوژنین (ساپونین‌های استروئیدی) دانه شنبلیله اثر مفید داشته باشد. در کتب سنتی به اسم حلبه معروف می‌باشد. در فرانسه به آن Trigonelle می‌گویند. نام این گیاه از کلمه یونانی Trigonou، به معنای مثلث، به دلیل مثلثی بودن شکل برگچه‌ها و «foenum-graecum» به معنای «hay Greek» یا علف یونانی به دلیل کاربردهای فراوان آن در یونان باستان،گرفته شده است.
دانستنی های کشاورزی
-شنبلیله.jpg)
خواص شنبلیله:
کاهش دردهای قاعدگی
در سال 2015 مطالعه‌ای از نوع کارآزمایی بالینی دو سوکور با 101 نفر انجام و نتایج آن در مجله The Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty منتشر شد. نمونه‌هـا از نظر شدت دیسمنوره مشابه‌سازی شده و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه 50 و 51 نفری قرار گرفتند. کپسول دانه شنبلیله حاوی 900 میلیگرم پودر دانه روزی سه بار و هر بار 2 الی 3 عدد طی سه روز اول قاعدگی و در طی دو سیکل تجویز گردید. به افراد گروه کنترل، کپسول‌هایی مشابه با همان دستورالعمل و حاوی نشاسته تجویز شد (گروه دارونما).
یافته‌ها نشان دادند که قبل از مداخله ازنظر شدت درد بین دو گروه اختلاف وجود نداشت. در سیکل اول و دوم بعد از مداخله اخـتلاف معنی‌داری مشاهده شد. اختلاف میانگین شدت درد در گروه دانه شنبلیله قبل از مداخله و سیکل اول و دوم بعد از مداخله معنی‌دار بود.
طول مدت درد بین دو سیکل در گروه دارونما به لحاظ آماری معنی‌دار نبود، اما در گروه دانه شنبلیله طول مدت درد بین دو سیکل به لحاظ آماری کاهش معنی‌داری داشت.
ولی فقط شدت بیحالی در گروه دارونما کاهش نشان داد. در طول پژوهش هیچ عارضه جانبی در گروهها گزارش نشد. با توجه به نتایج، نظر می‌رسد شنبلیله می‌تواند باعث کاهش شدت دیسمنوره شود.
تسکین علائم یائسگی
در سال 1390 مطالعه‌ای با هدف بررسی تأثیر دانه‌ی شنبلیله و بذر کتان بر شدت و دفعات گُر گرفتگی انجام و نتایج آن در مجله طب مکمل منتشر شد. طی این کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده60 زن یائسه با شکایت گُر گرفتگی، به دو گروه مساوی تقسیم شدند. به گروه اول روزانه 6 گرم دانه‌ی شنبلیله و به گروه دیگر 25 گرم بذر کتان به مدت 4 هفته‌ی متوالی داده شد.
عدم قاعدگی در 12 ماه اخیر، داشتن فشارخون طبیعی، عدم مصرف داروهای ضداضطراب، ضدافسردگی، هورمونهای استروژن و پروژسترون در 6 ماه اخیر، آنتی کوآگولانت‌ها (داروهای ضد انعقاد)، داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن و عدم ابتلا به آسم و آلرژی معیارهای ورود به مطالعه بودند و معیارهای خروج از مطالعه شامل: عدم مصرف صحیح داروهای گیاهی، ایجاد تحریکات پوستی و حساسیت به داروها و تغییر محل زندگی بودند.
در آغاز مطالعه، هفته‌ی چهارم و هفته‌ی هشتم، شدت و دفعات گُر گرفتگی بررسی و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. شدت گُر گرفتگی در هفته هشتم در گروه بذر کتان 1.398 (1.614 و 1.163) و در گروه بذر شنبلیله 1.767 (1.992 و 1.541) بود. دفعات گُر گرفتگی در هفته هشتم در گروه شنبلیله با میانگین 1.149(1.373 و 0.926) و تعداد گُر گرفتگی در گروه بذر کتان با میانگین 1.322 (1.542 و 1.102) به دست آمد.
نتایج این پژوهش نشان داد که بذر شنبلیله و بذر کتان تعداد و شدت گُر گرفتگی زنان یائسه مورد مطالعه را کاهش داده است.
تنظیم قند خون
فیبرهای رژیمی فواید قابل توجهی بر افراد با دیابت شیرین (ملیتوس) ایجاد می‌کند. دانه‌های شنبلیله منبعی عالی از فیبرهای رژیمی هستند و بنابراین در زمینه دیابت مفید هستند. شنبلیله حاوی فیبر (موسیلاژی و خنثی) است. همچنین حاوی تری‌‌گونولین، آلکالوییدی مؤثر بر گلیکوزوریا (سطوح گلوکز در ادرار))، است.
کارآزمایی‌های بالینی جامع و آزمایش‌های حیوانی انجام شده توسط موسسه ملی تغذیه در هند، اثر مفید شنبلیله در هر دو دیابت نوع 1 و 2 را نشان داده است.
در مطالعه‌ای دیگر مشاهده شد که 17 نفر از 21 نفر بیمار مبتلا به دیابت شیرین غیروابسته به انسولین که 15 گرم شنبلیله روزانه دریافت کردند، کاهش قابل توجه در گلوکز خون، بدون هیچ تغییری در سطوح انسولین، نشان دادند.
اثر کاهنده قند خون پودر دانه شنبلیله در یک کارآزمایی انسانی شامل60 بیمار دیابتی غیروابسته به انسولین مطالعه شد. در طول دوره آزمایشی 25 گرم پودر دانه شنبلیله به 2 دوز مساوی تقسیم شد و به رژیم غذایی افزوده و در طول ناهار و شام مصرف شد. گلوکز خون ناشتا پایین آورده شد و تحمل گلوکز بهبود یافت. دفع قند به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرد. سطوح هموگلوبین گلایکه و انسولین نیز کاهش یافت. وقتی 25 گرم دانه شنبلیله به افراد دیابتی به مدت 21 روز داده شد، بهبودی قابل توجه در پاسخ گلوکز پلاسما مشاهده شد، درحالیکه سطوح انسولین کاهش یافت.
تنظیم چربی خون
اثر مصرف پودر دانه‌های جوانه‌زده شنبلیله در نمونه‌های انسانی مورد مطالعه قرار گرفت. مصرف دانه‌های جوانه‌زده (در دو سطح 12.5 و 18 گرم روزانه به مدت 1 ماه) منجر به اثر هیپوکلسترولمیک (کاهنده لیپید خون) شد. در سطح بالای مصرف (18 گرم دانه جوانه‌زده)، کاهش قابل توجه در کلسترول کل و LDL مشاهده شد. تغییرات قابل توجهی در سطوح کلسترول HDL و VLDL و تری‌گلیسرید در افراد مشاهده نشد. شنبلیله اثر هیپوکلسترولمیک را از طریق افزایش دفع اسیدهای صفراوی و استرول‌های خنثی مدفوع ایجاد می کند؛ حذف کلسترول ذخیره شده در کبد نیز در این ویژگی دخیل بود.
افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی
اثر مکمل پودر دانه شنبلیله در رژیم غذایی (به مدت 30 روز در یک دوز 2 گرم بر کیلوگرم وزن بدن) بر پراکسیداسیون لیپید و وضعیت آنتی‌اکسیدانی در رت‌های دیابتی شده با آلوکسان مطالعه شده است. در رت‌های دیابتی افزایش پراکسیداسیون لیپید و افزایش حساسیت به استرس اکسیداتیو به دلیل حذف آنتی‌اکسیدان‌های کبد، کلیه و پانکراس مشاهده شد که درمان رت‌ها با پودر دانه شنبلیله باعث شد که آن‌ها به سطح طبیعی برگردند.
اثر حفاظتی عصاره آبی دانه‌ها بر فعالیت Ca2+ -ATPase (یک نوع پروتئین انتقال‌دهنده کلسیم از غشای سلول) در هموژنیت کبد در حضور یون آهن دوبار مثبت یا آسکوربات در شرایط in vitro (در محیط مصنوعی خارج از بدن موجود زنده) نیز بررسی شد. فعالیت Ca2+ -ATPase در کبد توسط عصاره آبی تقریبا 80 درصد فعالیت اولیه حفظ شد. یافته‌ها نشان می‌دهند که بخش محلول دانه‌ها می‌تواند مسئول ویژگی آنتی‌اکسیدانی باشد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
فعالیت «تعدیل کننده سیستم ایمنی» عصاره آبی دانه‌های شنبلیله در موش‌های نر Swiss albino از طریق درمان حیوانات با سه دوز از عصاره (50، 100 و 250 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به مدت 10 روز ارزیابی شد. به طور کلی، شنبلیله اثری محرک بر عملکردهای ایمنی در موش داشت.
بهبود عملکرد غده تیروئید
در رت‌های دیابتی، گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) باعث آسیب در تیروئید شد، که با کاهش در سطوح TSH و افزایش در سطوح T4 در مقایسه با نمونه کنترل، به اثبات رسید. در واقع اختلال عملکرد تیروئید می‌تواند با هایپرگلایسمی (قند خون بالا) نیز توضیح داده شود که با سمیت کبدی و اختلال عملکرد کلیوی مرتبط می‌شود. اثرات محافظتی دانه‌های شنبلیله‌ی افزوده شده به رژیم غذایی، برروی استرس اکسیداتیو و اختلال عملکردی در کلیه، تیروئید و کبد رت‌های دیابتی شده با آلوکسان مورد بررسی قرار گرفتند. دیابت ناشی از آلوکسان باعث:
1) افزایش سطوح گلوکز، کلسترول کل و تری‌گلیسرید در خون، 2) افزایش فعالیت‌های آلکالین فسفاتاز و ترانس آمینازها در خون، 3) افزایش سطوح کراتینین، اوره و پروتئین در خون و 4) کاهشی در سطح TSH و افزایشی در سطح تیروکسین آزاد در پلاسما شد. علاوه بر این، استرس اکسیداتیوی مشاهده شد که از طریق افزایش سطح پراکسیداسیون لیپیدها و فعالیت سوپر اکسید دیسموتاز به دلیل کاهش فعالیت‌های گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز در بافت های کبد و کلیه ثابت شد.
وقتی که پودر دانه های شنبلیله در دوز 100 (گرم بر کیلوگرم) به رژیم غذایی به مدت 30 روز افزوده شد، تمامی این پارامترها به طور قابل توجهی به مقادیر نرمال تغییر رویه دادند. در نتیجه، پودر دانه‌های شنبلیله اثرات مفید برروی سمیت کبدی، نفروپاتی و اختلال عملکرد تیروئید و استرس اکسیداتیو در رت‌هایی دیابتی شده با آلوکسان نشان داد. این ویژگی می‌تواند به حضور ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند پلی‌ساکاریدهای پیچیده و فنولیک اسیدها نسبت داده شود.
در مطالعه ای دیگر عصاره دانه شنبلیله در دوز 200 (میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) اثر بهبود‌دهندگی بر تیروئید پرکار در نمونه رت داشت. پرکاری تیروئید با تزریق‌های روزانه اِل- تیروکسین در دوز 300 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن ایجاد شد.
بهبود کم خونی
در یک کارآزمایی بالینی تصادفی 30 دانش آموز زن 22-20 سال در سن باروری که در معرض رژیم غذایی و شرایط محیطی معمول قرار داشتند برای مطالعه انتخاب شدند. افراد مورد مطالعه به دو گروه 15 نفره تقسیم شدند. گروهی که پودر دانه شنبلیله را در دوز 5 گرم به شکل خوراکی روزانه برای 3 ماه متوالی دریافت کرده بود افزایشی قابل توجه در سطوح هموگلوبین خون، در مقایسه با گروهی که آن را دریافت نکرده بود، نشان داد.
این کارآزمایی بالینی ثابت کرد دانه‌های شنبلیله غنی از پروتئین‌ها با اسیدهای آمینه ضروری، آهن، آسکوربات و فولات هستند که ویژگی های مقوی و مغذی دارند. شنبلیله اثرات مفید برای افزایش هموگلوبین خون دارد و می‌تواند به جلوگیری و درمان آنمی (کم خونی) کمک بیشتری کند.
ضد سرطان
عصاره دانه شنبلیله در دوز 200 (میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به طور قابل توجهی هایپرپلازی سینه ناشی از 7، 12- دی متیل بنزن (آلفا) آنتراسن را مهار کرد و بروز آن را در رت‌ها کاهش داد. این مطالعه پیشنهاد کرد که اثرات محافظتی شنبلیله در برابر سرطان سینه می‌تواند به دلیل افزایش آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول) باشد.
یک رژیم حاوی پودر دانه شنبلیله بروز تومور کولون و پراکسیداسیون لیپید در بافت کبد را در رت‌های درمان شده با 1،2- دی متیل هیدرازین (کارسینوژن کولون) کاهش داد و همچنین فعالیت‌های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون اِس- ترانسفراز و گلوتاتیون پراکسیداز را در کبد افزایش داد.
تسکین زخم معده
در سال 2011 مطالعه‌ای با هدف تشخیص اثر دانه‌های شنبلیله بر زخم لایه مخاطی معده ناشی از آسپرین در رت‌ها انجام و نتایج آن در مجله World Journal of Dairy & Food Sciences منتشر شد. 48 رت نر آلبینو نژاد Sprague Dawley به گروه کنترل نرمال و 5 گروه با زخم معده ناشی از آسپرین تقسیم شدند: گروه درمان نشده (کنترل مثبت) و گروه‌های درمان شده با دارو، عصاره دانه‌های شنبلیله، روغن شنبلیله و پودر شنبلیله. گروه‌های رت تحت درمان با عصاره، روغن و پودر شنبلیله یک کاهش قابل توجه در «درصد نسبت درمانی» و کاهش در «درصد اسیدیته کل»، در مقایسه با گروه تحت درمان با دارو نشان دادند. این مشاهدات نشان داد که دانه‌های شنبلیله پتانسیل ضد زخم معده دارند.
افزایش پراکسیداسیون لیپید ناشی از اتانول نیز توسط دانه‌های شنبلیله جلوگیری می‌شود. شنبلیله پتانسیل آنتی اکسیدانی موکوس (مخاط) معده را افزایش می‌دهد و از این رو می‌تواند آسیب مخاطی را کاهش دهد. با تحقیقات مختلف می‌توان نشان داد که فراکشن ژل محلول حاصل از دانه‌های شنبلیله نسبت به امپرازول، در جلوگیری از تشکیل زخم مؤثرتر است.
بهبود عملکرد کلیه
در سال 2007 اثر مهاری عصاره آبی دانه‌های شنبلیله بر شکل‌گیری سنگ‌های کلیوی کلسیم اگزالات ناشی از اتیلن گلیکول با آمونیوم کلراید آزمایش شد. در پایان آزمایش تمامی کلیه‌ها از بدن رت‌ها خارج شدند و برای احتمال مکان‌های سنگ یا کریستال به طور میکروسکوپی بررسی شدند. مقدار کلسیم کل در بافت کلیه ارزیابی شد. نمونه خون برای تشخیص سطوح کلسیم، فسفر، کراتینین و اوره نیز گرفته شد.
نتایج نشان دادند که مقدار کلسیفیکاسیون (تجمع کلسیم) در کلیه‌ها و مقدار کلسیم کل بافت کلیه در رت‌های درمان شده با شنبلیله، در مقایسه با گروه درمان نشده، به طور قابل توجهی کاهش یافت. در نتیجه، شنبلیله می‌تواند در درمان بیماران با سنگ کلسیمی دستگاه ادراری مفید باشد.
افزایش شیر مادر
اثر دانه شنبلیله بر میزان تولید شیر و درصد چربی به مدت 9 هفته در 21 بز شیرده مورد مطالعه قرار گرفت. بزها به سه گروه براساس میزان شنبلیله در خوراک (صفر، 25 و 50 درصد)، به ترتیب به سه گروه A، B و C تقسیم شدند. تمام رژیم‌های غذایی مشابه بودند. میزان تولید شیر روزانه و درصد چربی به طور هفتگی ثبت شدند. گروه B به طور قابل توجهی میزان تولید روزانه شیر و درصد چربی بیشتری نسبت به دو گروه دیگر نشان داد. اگرچه، گروه C میزان تولید شیر روزانه و درصد چربی پایین‌تری را نسبت به گروه کنترل نشان داد. تفاوت قابل توجهی در پروتئین کل، گلوبولین، آلبومین، کلسترول، گلوکز و لیپیدهای کل در میان هر سه گروه مشاهده نشد.
اما، بنابر نتایج مطالعه‌ای که در سال 2013 انجام شد، حجم شیر یا سطوح پرولاکتین در بین مادرانی که شنبلیله یا آن‌هایی که دارونما دریافت کرده بودند، از لحاظ آماری اختلافی نداشتند.
تنظیم فشار خون
اختلال عملکرد اندوتلیال یک بیماری است که با القاء اختلالات مختلف مانند آترواسکلروزیس (تصلب شرایین)، فشارخون بالا، دیابت شیرین (ملیتوس) و غیره مرتبط می‌شود. روغن ضروری حاصل از شنبلیله در ترکیب با سایر روغن‌های ضروری برای کاهش فشار خون سیستولیک در رت‌های مبتلا به فشار خون خود به خودی به‌کار برده شده است.
گیرنده سروتونین (5-HT) نقش مهمی در بهبود فشار خون بالا دارد و فعالیت ضد پرفشاری خون عصاره متانولی و فراکشن متانولی دانه‌های شنبلیله می‌تواند تا حدودی به دلیل آنتاگونیسم گیرنده سروتونین2B (5-HT2B) باشد.
در مطالعه‌ای درمان 6 هفته‌ای با عصاره متانولی دانه‌های شنبلیله (100 میلی گرم بر کیلوگرم در روز، خوراکی) در رت‌های نر ویستار که از طریق رژیم با فرکتوز زیاد یا محلول فروکتوز 10 درصد به فشار خون بالا مبتلا شدند، نشان داد که دانه‌های شنبلیله اثر ضد پرفشار خون قابل توجهی دارند.
ادرارآور
فیتوکمیکال‌های فعال شامل ترپنوییدها، آلکالوییدها، فلاوونوییدها، گلیکوزید استروئیدی مسئول فعالیت ادرارآور شناخته شده‌اند. این ترکیبات فعال، در عصاره‌های دانه شنبلیله وجود دارند که می‌توانند مسئول فعالیت ادرارآور و «فعالیت حذف سدیم از طریق ادرار» باشند.
عصاره آبی و بنزنی شنبلیله «فعالیت ادرارآور» در یک روش وابسته به دوز را از طریق افزایش حجم ادرار و همچنین "فعالیت حذف سدیم از طریق ادرار" را از طریق افزایش سطوح نسبت یون‌های سدیم به پتاسیم در رت‌های ویستار نشان داده است که می‌تواند برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار بگیرد.
تقویت استخوان ها و مفاصل
شنبلیله در درمان استئومیلیت (عفونت استخوان) و سل استخوانی در کودکان مؤثر است. به دلیل دارا بودن آهن، فسفر، کربوهیدرات‌ها، دیاستازها و سایر مواد نیتروژنی موجود در این گیاه، می‌تواند برخی از بیماری‌های ناشی از بی‌اشتهایی و ضعف و لاغری را از بین ببرد. همچنین از آن می‌توان برای موارد مختلفی که تجویز مکمل‌های آهن و فسفر ضروری است، استفاده کرد.
تسریع کاهش وزن
مطالعات نشان دادند که موادغذایی غنی از فیبرهای رژیمی و پروتئین ترشح هورمون ضداشتها و انسولینوتروپیک (محرک یا مؤثر بر تولید و فعالیت انسولین)، پپتید-1شبه گلوکاگون ((GLP-1)، کاهنده سطوح قند خون با افزایش ترشح انسولین) را به منظور بهبود تحمل گلوکز و کاهش روند افزایش وزن، افزایش می‌دهند.
در برخی مطالعات تأکید شده است که مکمل عصاره دانه شنبلیله در کاهش وزن بدن و بافت چربی مؤثر است.
مکانیسم احتمالی شاید به دلیل تخلیه کربوهیدرات‌ها از بدن قبل از ورود به جریان خون باشد که باعث کاهش وزن می‌شود؛ همچنین مقدار زیاد فیبر محلول در شنبلیله که ساختاری ژلاتینی را تشکیل می‌دهد می‌تواند اثراتی بر آهسته کردن هضم و جذب غذا از روده داشته باشد و حس سیری را ایجاد کند.
در مطالعه‌ای نتایج نشان داد که مصرف خوراکی عصاره دانه شنبلیله در دوزهای 150 و 300 (میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به مدت 4 هفته به طور قابل توجهی تجمع چربی را کاهش داد. بنابر نتایج شنبلیله مقاومت بدن را از طریق افزایش مصرف اسیدهای چرب به عنوان یک منبع انرژی بهبود داد. نتایج این مطالعه در سال 2006 در مجله Journal of Nutritional Science and Vitaminology منتشر شد.
ضد التهاب
در سال 2010 مطالعه‌ای با هدف ارزیابی پتانسیل ضد التهاب عصاره‌های دانه شنبلیله با استفاده از اِدِم پنجه رت ناشی از کاراگینان در مقایسه با داروی ضد التهاب دیکلوفناک پتاسیم (10 میلی گرم بر کیلوگرم، خوراکی) انجام و نتایج آن در مجله Drug Invention Today منتشر شد.
عصاره‌های آبی و اتانولی که به طور متوالی از دانه‌های شنبلیله استخراج شدند، 1 ساعت پیش از القاء التهاب در محدوده دوز 50، 100 و 200 (میلی گرم بر کیلوگرم خوراکی) استفاده شدند.
اِدِم پنجه رت با تزریق 1/0 میلی لیتر از محلول 1 درصد (وزنی/حجمی) کاراگینان به پنجه عقبی سمت چپ رت‌ها القاء شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره اتانولی شنبلیله در دوز 200 (میلی گرم بر کیلوگرم) باعث کاهش قابل توجه التهاب، در مقایسه با حیوانات گروه دریافت کننده عصاره آبی شنبلیله، شد.
ویژگی ضدالتهاب شنبلیله احتمالا به دلیل حضور ساپونین‌ها و فلاوونویید است. فلاوونوییدها به عنوان آنتی‌اکسیدان و مهارکننده‌های بالقوه سیکلواکسیژناز، لیپواکسیژناز و نیتریک اکساید سنتاز عمل می‌کنند.
رفع یبوست
فیبر شنبلیله می‌تواند برای درمان یبوست مفید باشد و پیشرفت دیورتیکولوز و دیورتیکولیت (از بیماری‌های ناحیه کولون) را تأخیر بیاندازد. فیبر شنبلیله می‌تواند مدفوع را از طریق حبس آب نرم کند و زمان انتقال آن از طریق روده را به حداقل برساند، همچنین می‌تواند به ثابت و مداوم نگه داشتن دفعات مدفوع کمک کند.
افزایش قدرت باروری
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در میان زنان در سنین باروری است که باعث سیکل‌های قاعدگی نامنظم، موی زائد بدن یا صورت، سقط جنین و ناباروری می‌شود.
در سال 2015 مطاله‌ای بر روی 50 زن 45-18 سال مبتلا به PCOS و غیریائسه انجام و نتیجه آن در مجله International Journal of Medical Sciences منتشر شد.
در این مطالعه 2 عدد کپسول 500 میلی گرمی عصاره دانه شنبلیله که با حدود 40 درصد ساپونین‌های فروستانولی غنی‌سازی شده بود روزانه در طول یک دوره 90 روزه متوالی مصرف شد. مطالعه برای تشخیص کارآمدی این عصاره بر کاهش حجم و تعداد کیست‌های تخمدان انجام شد.
تقریبا 46 درصد از جمعیت مورد مطالعه کاهش در سایز کیست و 36 درصد افراد انحلال کامل کیست را نشان دادند. ذکر این موضوع مهم است که 71 درصد افراد بازگشت سیکل قاعدگی منظم را بعد از اتمام درمان گزارش کردند و 21 درصد افراد متعاقبا باردار شدند. به طور کلی، 94 درصد بیماران از این رژیم سودبردند. افزایش قابل توجه در سطوح هورمون LH و FSH در مقایسه با مقادیر اولیه مشاهده شد.
این عصاره به طور قابل توجهی حجم و تعداد کیست‌های تخمدان را کاهش داد.
خواص شنبلیله:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای شنبلیله
کربوهیدرات، ویتامین‌ها (B1، B2،B6، B12، ویتامینC و فولیک اسید)، پروتئین و اسیدهای آمینه (گلوبولین، آلبومین، لسیتین، هیستیدین و 4- هیدروکسی ایزولوسین)، آلکالوییدها (تری گونولین، کولین، جنتیانین، کارپائین)، فیبرها و صمغ‌ها (ساپونین ها، همی سلولزها، موسیلاژ، تانن ها و پکتین)، لیپیدها (تری گلیسرول‌ها، دی‌آسیل گلیسرول‌ها، مونو‌آسیل گلیسرول‌ها، فسفاتیدیل کولین، فسفاتیدیل اتانول‌آمین، فسفاتیدیل اینوزیتول)، فلاوونوییدها (ویتکسین، تریسین، نارینجنین، کوئرستین، لوتئولین، روتین)، ترکیبات فرّار (n- هگزانول، هپتانوئیک اسید، دی هیدرو اکتینیولاید، دی هیدرو بنزوفوران، تترادکان، پنتادکان)، اسپروستانول‌ها و فوروستانول‌ها (دیوزژنین، ژیتوژنین و یاموژنین).
- اولین کاربرد ثبت شده شنبلیله بر روی یک پاپیروس مصری باستانی است که تاریخ آن به 1500 سال پیش از مسیح برمی‌گردد. دانه‌های شنبلیله به طور متداول در پخت و پز استفاده می‌شود.
- گیاه شنبلیله قرن‌ها به عنوان یک ادویه آشپزی در کشورهای اروپایی استفاده شده است و در هند، پاکستان، بنگلادش و سایر کشورهای آسیایی یک جزء محبوب در پودرهای کاری، ترشی‌ها و مخلوط ادویه‌ها است.
- امروزه دانه ها یا عصاره شنبلیله در محصولات نانوایی، محصولات لبنی یخ‌زده، محصولات گوشتی، چاشنی‌ها، آبنبات، پودینگ های ژلاتین و نوشیدنی‌های غیرالکلی استفاده می‌شوند.
- دانه‌های شنبلیله حاوی پیش‌سازهای هورمون هستند که تولید شیر را افزایش می دهند. برخی دانشمندان معتقدند که این اثر امکان‌پذیر است چراکه بافت سینه‌ها غدد عرقی هستند که تغییر شکل داده‌اند و شنبلیله تولید عرق را تحریک می‌کند.
- دانه‌های شنبلیله تلخی مطلوب و شیرینی ملایمی دارند.
- برای کاهش تلخی، دانه‌های شنبلیله پیش از مصرف باید تفت داده شوند.
دوزهای خوراکی زیر در تحقیقهای علمی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند:
- دیابت: 100-5 گرم پودر دانه شنبلیله روزانه به یک یا دو وعده غذایی افزوده شد و به مدت 4 روز تا 3 سال مورد استفاده قرار گرفت. دوز 1 گرم روزانه عصاره دانه‌های شنبلیله مورد استفاده قرار گرفت.
- قاعدگی دردناک (دیسمنوره): 2700-1800 میلی گرم از پودر دانه شنبلیله روزانه 3 مرتبه برای 3 روز اول قاعدگی، به دنبال آن 900 میلی گرم روزانه 3 مرتبه برای مابقی روزهای بین دو دوره قاعدگی استفاده شد.
- افزایش میل جنسی: 600 میلی گرم عصاره دانه شنبلیله روزانه برای دو دوره قاعدگی.
- بهبود عملکرد جنسی: 600 میلی گرم عصاره دانه شنبلیله روزانه به تنهایی یا همراه با منیزیم (دوز 34 میلیگرم)، روی (دوز 30 میلی گرم) و ویتامین B6 (دوز 10 میلی گرم) به مدت 12-6 هفته مورد استفاده قرار گرفت.
1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
مصرف خوراکی شنبلیله در مقادیر معمول موجود در موادغذایی در افراد احتمالا ایمن است. مصرف خوراکی آن در مقادیر مورد استفاده برای اهداف دارویی (مقادیر زیادتر از حد معمول در غذا) تا 6 ماه ایمن به نظر می‌رسد. عوارض جانبی متداول شامل اسهال، ناراحتی معده، نفخ، گاز، سرگیجه، سر درد و بوی «شربت افرا» در ادرار است. شنبلیله می‌تواند باعث گرفتگی بینی، سرفه، خس خس سینه، تورم صورت و واکنش های آلرژی‌زای شدید در افراد بسیار حساس شود. شنبلیله ممکن است قند خون را پایین بیاورد.
بارداری و شیردهی
بارداری: مصرف شنبلیله بیشتر از مقادیر موجود در موادغذایی احتمالا ناایمن است؛ ممکن است باعث ناهنجاری در کودک و همچنین انقباضات زودرس شود. مصرف شنبلیله دقیقا پیش از زایمان می تواند باعث شود که نوزاد یک بوی بدن غیرطبیعی داشته باشد که ممکن است با بیماری ادرار شربت افرا اشتباه گرفته شود.
شیردهی: مصرف خوراکی شنبلیله به منظور افزایش جریان شیر مادر در کوتاه مدت ایمن به نظر می‌رسد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف 1725 میلی گرم شنبلیله روزانه 3 مرتبه به مدت 21 روز باعث ایجاد عوارض جانبی در نوزادان نمی‌شود.
کودکان
مصرف خوراکی شنبلیله در کودکان ناایمن به نظر می‌رسد. برخی گزارش‌ها چای شنبلیله را با کاهش هوشیاری در کودکان مرتبط دانسته‌اند. همچنین ممکن است یک بوی بدن غیرمعمول مشابه شربت افرا در کودکانی که چای شنبلیله می‌نوشند، ایجاد شود.
دیابت
شنبلیله می‌تواند سطوح قند خون را در افراد دیابتی تحت تأثیر قرار دهد. چنانچه مبتلا به دیابت هستید و شنبلیله مصرف می کنید، به علائم قند خون پایین (هایپوگلایسمی) توجه کنید و قند خونتان را به دقت کنترل کنید.
حساسیت به گیاهان خانواده باقلاییان
افرادی که به سایر گیاهان خانواده باقلاییان آلرژی دارند، شامل لوبیای سویا، بادام زمینی و نخود سبز ممکن است به شنبلیله نیز آلرژی داشته باشند.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش های آلرژیک بدن های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
مصرف شنبلیله همراه با داروهای دیابت می تواند باعث افت زیاد قند خون شود. برخی داروهای مورد مصرف برای دیابت شامل گلیمپراید (آماریل)، گلیبوراید، انسولین، پیوگلیتازون (اکتوز)، روزیگلیتازون (آواندیا)، کلرپروپامید (دیابینیز)، گلیپیزاید (گلوکُترول) و تولبوتامید (اریناز) هستند.
- از مصرف شنبلیله همراه با سایر مکمل‌های گیاهی یا سلامتی که می‌توانند قند خون را پایین آورند، اجتناب کنید: مکمل هایی مانند آلفا-لیپوئیک اسید، کرومیوم، پنجه شیطان، سیر، صمغ گوار، شاه بلوط اسب، جینسنگ آسیایی، پسیلیوم، جنسینگ سیبری.
شنبلیله ممکن است لخته شدن خون را آهسته کند. مصرف آن به همراه داروهایی که لخته شدن را آهسته می‌کنند می‌تواند شانس کبودی و خونریزی را افزایش دهد. برخی داروهایی که لخته شدن را آهسته می‌کنند شامل آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، دیکلوفناک (ولتارن، کاتافلام)، دالتپارین (فراگمین)، انوگزاپارین (لاونوکس)، هپارین، وارفارین (کومادین) هستند.
- از مصرف شنبلیله همراه با سایر مکمل‌های گیاهی یا سلامتی که می‌توانند بر لخته شدن خون نیز اثر بگذارند، اجتناب کنید: این مکمل‌ها شامل آنجلیکا (دونگ کوای)، کاپسیکوم (نوعی فلفل)، میخک، سیر، زنجبیل، جینکو، شاه بلوط اسب، جینسنگ آسیایی، صنوبر، شبدر قرمز، زردچوبه و بید هستند.
کاربرد در طب قدیم
- طبق نظر کارشناسان طب سنتی ایران، شنبلیله طبیعتی خشک و گرم دارد و برگ های آن برای تسکین سرفه سرد، اسپلنومگالی (بزرگ شدن طحال)، هپاتیت و کمردرد کاربرد داشته است.
- همچنین دانه‌های این گیاه به عنوان نرم‌کننده موضعی، ضمادی برای التهاب موضعی و به عنوان تسکین‌دهنده برای کاهش درد مفاصل (آرترالژیا) استفاده شده‌اند.
- دمنوش این گیاه مخلوط با عسل برای درمان آسم و اِدِم‌های داخلی توصیه می شود.
- طبق نوشته‌های بدست آمده از تمدن‌های باستانی، شنبلیله یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی مورد استفاده در روم و مصر برای سهولت زایمان و افزایش جریان شیر است. حتی امروزه، زنان مصری این گیاه را به عنوان چای Hilba برای تسکین دردهای قاعدگی و آرامش مشکلات معده استفاده می‌کنند.
- در طب سنتی چین این گیاه برای تقویت بدن، درمان ضعف بدن و نقرس استفاده شده است. در کشورهای شرقی افراد با اندام بسیار لاغر و ضعیف از این گیاه به منظور بدنی قوی و پرورش یافته استفاده کردند.
- در طب سنتی هندوستان به عنوان یک تونیک (نیروزا) و همچنین محرک شیر مادر و به عنوان یک ادویه استفاده شده است. طبق متون آیورودا، این گیاه داروی مقوی میل جنسی است.
- در سودان دانه‌ها کاربرد زیاد به‌ویژه در طب سنتی دارند. دانه‌های کامل به عنوان ضد اسید و برعلیه دیسنتری (اسهال خونی) و اختلالات معده بلعیده می‌شوند. شنبلیله توسط زنان شیرده به شکل یک حریره رقیق استفاده می شود.
- گیاه‌شناسان چینی از آن برای مشکلات کلیوی و بیماری‌های مؤثر بر دستگاه تولید مثلی مردان استفاده کردند. دانه‌های مغذی در طول دوره بهبودی و برای افزایش وزن به‌ویژه در موارد بی‌اشتهایی به بیمار داده می‌شوند. اثر تسکین‌دهندگی دانه‌ها آن‌ها را در درمان گاستریت (ورم معده) و زخم‌های معده ارزشمند می‌کند. دانه‌های شنبلیله تنفس بد بو را از بین می برند. این گیاه عملکرد مفیدی بر پاکسازی خون و سیستم لنفاوی دارد؛ باعث تعریق می‌شود و به سم‌زدایی بدن کمک می کند؛ به همراه لیموترش و عسل تب را پایین می‌آورد. شنبلیله اغلب در بسیاری از چای‌ها و سایر محصولات استفاده می‌شود که به تعادل هورمونهای زنان و یا رشد سینه کمک می‌کند.
-
Younesy, S., Amiraliakbari, S., Namazi, M., Esmaeili, S., & Alavimajd, H. (2015). Effects of Fenugreek Seed on the Severity of Dysmenorrhea. The Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty, 13(3). Retrieved from http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-2006-fa.pdf
-
Moradi kor, N., Didarshetaban, M.B., Hamid Reza Saeid Pour, H.R. Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) As a Valuable Medicinal Plant. (2013). International journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 1(8), 922-931. Retrieved from http://www.ijabbr.com/article_7851_bbd8fa7701b237d7746306a9df24e736.pdf
-
Srinivasan, K. (2006). Fenugreek (Trigonella foenum-graecum): A Review of Health Beneficial Physiological Effects. Food Reviews International, 22:203–224. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/249075462_Fenugreek_Trigonella_foenum-graecum_A_Review_of_Health_Beneficial_Physiological_Effects
-
Hfaiedh, N., Dhibi, S., Mbarki, S., Murat, J.C., & Fattah Elfek, A. (2014). Beneficial Effects of Fenugreek Seeds (Trigonella foenum graecum L) Added in the Diet of Diabetic Rats. Journal of Advances in Chemistry, 8(2), 1555-1565. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/292331218_Beneficial_effects_of_Fenugreek_seeds_Trigonella_foenum_graecum_L_added_in_the_diet_of_diabetic_rats
-
Doshi, M., Mirza, A., Umarji, B., Karambelkar, R. (2012). Effect of Trigonella foenum-graecum (Fenugreek/ Methi) on Hemoglobin Levels in Females of Child Bearing Age. Biomedical Research, 23 (1), 47-50. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/0204/2afa488de3db8bb6c8c22828e37a6eb10cf1.pdf
-
Wani, S.A., & Kumar, P. (2018). Fenugreek: A Review on its Nutraceutical Properties and Utilization in Various Food Products. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 17(2), 97-106. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1658077X15301065
-
Helmy, H.M. (2011). Study the Effect of Fenugreek Seeds on Gastric Ulcer in Experimental Rats. World Journal of Dairy & Food Sciences, 6(2), 152-158. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/6994/5f32fbdf947016fecd91caf45b17dc1f4692.pdf
-
Khorshidian, N., Yousefi Asli, M., Arab, M., Adeli Mirzaie, A., & Mortazavian, A.M. (2016). Fenugreek: Potential Applications as a Functional Food and Nutraceutical. Nutrition and Food Sciences Research, 3(1), 5-16. Retrieved from http://nfsr.sbmu.ac.ir/files/site1/user_files_e3fcde/nkhorshidian-A-10-444-1-3942ea0.pdf
-
Laroubi, A., Touhami, M., Farouk, L., Zrara, I., Aboufatima, R., & Benharref, A., (2007). Prophylaxis Effect of Trigonella foenum graecum L. Seeds on Renal Stone Formation in Rats. Phytotherapy Research, 21(10), 921–925. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17582593
-
Reeder, C., Legrand, A., & O'connor-Von, S.K. (2013). The Effect of Fenugreek on Milk Production and Prolactin Levels in Mothers of Preterm Infants. Springer Publishing Company, 4(4), 159-165(7). Retrieved from https://www.ingentaconnect.com/content/springer/clac/2013/00000004/00000004/art00006
-
Balaraman, R., Dangwal, S., & Mohan, M. (2006). Antihypertensive Effect of Trigonella foenumgreacum. Seeds in Experimentally Induced Hypertension in Rats. Pharmaceutical Biology, 44(8), 568–575. Retrieved from https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13880200600896538
-
Rohini, R., Nayeem, N., & Das, A. Diuretic Effect of Trigonella foenum graecum Seed Extracts. The Internet Journal of Alternative Medicine, 6(2). Retrieved from http://ispub.com/IJAM/6/2/7083
-
Bahmani, M., Shirzad, H., Mirhosseini, M., Mesripour, A., & Rafieian-Kopaei, M. (2016). A Review on Ethnobotanical and Therapeutic Uses of Fenugreek, Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 21(1) 53-62. Retrieved from http://eprints.umsu.ac.ir/321/1/2156587215583405.pdf
-
Ikeuchi, M., Yamaguchi, K., Koyama, T., Sono, Y., Yazawa, K. (2006). Effects of fenugreek seeds (Trigonella foenum greaecum) extract on endurance capacity in mice. Journal of Nutritional Science and Vitaminology, 52(4):287-92. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17087056
-
G.Malviya, K., W.Babhulkar, M., Y. Mali, P., & D.Rangari, V. (2010). Evaluation of Anti-Inflammatory Potential of Trigonella foenum-graecum (Fenugreek) Seed Extracts by Using Carrageenan Induced Rat Paw Edema. Drug Invention Today, 2(2),109-111. Retrieved from http://jprsolutions.info/article_detail.php?article_id=920
-
Swaroop, A., Jaipuriar, A.S., Gupta, S.K., Bagchi, M., Kumar, P., Preuss, H.G., & Bagchi, D. (2015). Efficacy of a Novel Fenugreek Seed Extract (Trigonella foenum-graecum, FurocystTM) in Polycystic Ovary Syndrome (PCOS). International Journal of Medical Sciences, 12(10), 825-831. Retrieved from http://www.medsci.org/v12p0825.pdf
-
Mehrafarin, A., Rezazadeh, Sh., Naghdi Badi , H., Noormohammadi, Gh., Zand, E., & Qaderi, A. (2011). A Review on Biology, Cultivation and Biotechnology of Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) as a Valuable Medicinal Plant and Multipurpose. Journal of Medicinal Plants, 10(37). Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/266879404_A_Review_on_Biology_Cultivation_and_Biotechnology_of_Fenugreek_Trigonella_foenum-graecum_L_as_a_Valuable_Medicinal_Plant_and_Multipurpose
-
S.Snehlata, H., R.Payal, D. (2012). Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.): An Overview International Journal of Current Pharmaceutical Review and Research, 2(4), 169-187. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/b784/c1b0c3582a5468fbaf866bbd0b8c8bbe9219.pdf
-
Shokrzadeh, M., Habibi, E., Pourfoladchi, N., & Mohammadi, H. (2017). Protective Effects of Trigonella foenum graecum L. Extract Against Cytotoxicity Induced by Cyclophosphamide on Ovarian Cancer (SKOV3) and Normal Cell Lines. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 27(152), 31- 39 (Persian). Retrieved from http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-8833-fa.pdf
-
Buba, F., Ngura, U., & Abdulrahman, A. A. (2015). Studies on the Physicochemical Properties of Fenugreek (Trigonella Foenum-Graecum L.) Seeds. Der Pharmacia Lettre, 7 (3), 104-107. Retrieved from https://www.scholarsresearchlibrary.com/articles/studies-on-the-physicochemical-properties-of-fenugreek-trigonella-foenumgraecum-l-seeds.pdf
-
E.Sulieman, A.M., E.Ahmed, H., M. Abdelrahim, A. (2008). The Chemical Composition of Fenugreek (Trigonella foenum graceum L) and the Antimicrobial Properties of its Seed Oil. Gezira Journal of Engineering and Applied Sciences, 3(2), 52– 71. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/264764661_The_Chemical_Composition_of_Fenugreek_Trigonella_foenum_graceum_L_and_the_Antimicrobial_Properties_of_its_Seed_Oil
-
اکبری ترکستانی، ن.، عطارها، م.، حیدری، ط.، و نارنجی، ف. (1390). بررسی تأثیر دانه شنبلیله و بذر کتان بر گر گرفتگی حاصل از یائسگی. فصلنامه علمی – پژوهشی طب مکمل، 1(1)، 74-68. قابل دسترس از: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-67-fa.pdf
-
حسن‌زاده، ا.، رضازاده، ش.، شمسا، س.ف.، دولت‌آبادی، ر.، و زرین‌قلم، ج. (1389). مروری بر خواص درمانی و فیتوشیمیایی شنبلیله (Fenugreek). فصلنامه گیاهان دارویی، 2(34)، 18-1. قابل دسترس از: http://jmp.ir/article-1-280-fa.pdf
-
FENUGREEK. webmd.Retrieved from https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-733/fenugreek
-
Fenugreek. Drugs.com, Know more. Be sure. Retrieved from https://www.drugs.com/mtm/fenugreek.html
-
FENUGREEK. foodreference.com. Retrieved from http://www.foodreference.com/html/artfenugreek.html
???site.plant.articles???
هشتگ
محصولات مرتبط
منابع
-
Younesy, S., Amiraliakbari, S., Namazi, M., Esmaeili, S., & Alavimajd, H. (2015). Effects of Fenugreek Seed on the Severity of Dysmenorrhea. The Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty, 13(3). Retrieved from http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-2006-fa.pdf
-
Moradi kor, N., Didarshetaban, M.B., Hamid Reza Saeid Pour, H.R. Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) As a Valuable Medicinal Plant. (2013). International journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 1(8), 922-931. Retrieved from http://www.ijabbr.com/article_7851_bbd8fa7701b237d7746306a9df24e736.pdf
-
Srinivasan, K. (2006). Fenugreek (Trigonella foenum-graecum): A Review of Health Beneficial Physiological Effects. Food Reviews International, 22:203–224. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/249075462_Fenugreek_Trigonella_foenum-graecum_A_Review_of_Health_Beneficial_Physiological_Effects
-
Hfaiedh, N., Dhibi, S., Mbarki, S., Murat, J.C., & Fattah Elfek, A. (2014). Beneficial Effects of Fenugreek Seeds (Trigonella foenum graecum L) Added in the Diet of Diabetic Rats. Journal of Advances in Chemistry, 8(2), 1555-1565. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/292331218_Beneficial_effects_of_Fenugreek_seeds_Trigonella_foenum_graecum_L_added_in_the_diet_of_diabetic_rats
-
Doshi, M., Mirza, A., Umarji, B., Karambelkar, R. (2012). Effect of Trigonella foenum-graecum (Fenugreek/ Methi) on Hemoglobin Levels in Females of Child Bearing Age. Biomedical Research, 23 (1), 47-50. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/0204/2afa488de3db8bb6c8c22828e37a6eb10cf1.pdf
-
Wani, S.A., & Kumar, P. (2018). Fenugreek: A Review on its Nutraceutical Properties and Utilization in Various Food Products. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 17(2), 97-106. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1658077X15301065
-
Helmy, H.M. (2011). Study the Effect of Fenugreek Seeds on Gastric Ulcer in Experimental Rats. World Journal of Dairy & Food Sciences, 6(2), 152-158. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/6994/5f32fbdf947016fecd91caf45b17dc1f4692.pdf
-
Khorshidian, N., Yousefi Asli, M., Arab, M., Adeli Mirzaie, A., & Mortazavian, A.M. (2016). Fenugreek: Potential Applications as a Functional Food and Nutraceutical. Nutrition and Food Sciences Research, 3(1), 5-16. Retrieved from http://nfsr.sbmu.ac.ir/files/site1/user_files_e3fcde/nkhorshidian-A-10-444-1-3942ea0.pdf
-
Laroubi, A., Touhami, M., Farouk, L., Zrara, I., Aboufatima, R., & Benharref, A., (2007). Prophylaxis Effect of Trigonella foenum graecum L. Seeds on Renal Stone Formation in Rats. Phytotherapy Research, 21(10), 921–925. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17582593
-
Reeder, C., Legrand, A., & O'connor-Von, S.K. (2013). The Effect of Fenugreek on Milk Production and Prolactin Levels in Mothers of Preterm Infants. Springer Publishing Company, 4(4), 159-165(7). Retrieved from https://www.ingentaconnect.com/content/springer/clac/2013/00000004/00000004/art00006
-
Balaraman, R., Dangwal, S., & Mohan, M. (2006). Antihypertensive Effect of Trigonella foenumgreacum. Seeds in Experimentally Induced Hypertension in Rats. Pharmaceutical Biology, 44(8), 568–575. Retrieved from https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13880200600896538
-
Rohini, R., Nayeem, N., & Das, A. Diuretic Effect of Trigonella foenum graecum Seed Extracts. The Internet Journal of Alternative Medicine, 6(2). Retrieved from http://ispub.com/IJAM/6/2/7083
-
Bahmani, M., Shirzad, H., Mirhosseini, M., Mesripour, A., & Rafieian-Kopaei, M. (2016). A Review on Ethnobotanical and Therapeutic Uses of Fenugreek, Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 21(1) 53-62. Retrieved from http://eprints.umsu.ac.ir/321/1/2156587215583405.pdf
-
Ikeuchi, M., Yamaguchi, K., Koyama, T., Sono, Y., Yazawa, K. (2006). Effects of fenugreek seeds (Trigonella foenum greaecum) extract on endurance capacity in mice. Journal of Nutritional Science and Vitaminology, 52(4):287-92. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17087056
-
G.Malviya, K., W.Babhulkar, M., Y. Mali, P., & D.Rangari, V. (2010). Evaluation of Anti-Inflammatory Potential of Trigonella foenum-graecum (Fenugreek) Seed Extracts by Using Carrageenan Induced Rat Paw Edema. Drug Invention Today, 2(2),109-111. Retrieved from http://jprsolutions.info/article_detail.php?article_id=920
-
Swaroop, A., Jaipuriar, A.S., Gupta, S.K., Bagchi, M., Kumar, P., Preuss, H.G., & Bagchi, D. (2015). Efficacy of a Novel Fenugreek Seed Extract (Trigonella foenum-graecum, FurocystTM) in Polycystic Ovary Syndrome (PCOS). International Journal of Medical Sciences, 12(10), 825-831. Retrieved from http://www.medsci.org/v12p0825.pdf
-
Mehrafarin, A., Rezazadeh, Sh., Naghdi Badi , H., Noormohammadi, Gh., Zand, E., & Qaderi, A. (2011). A Review on Biology, Cultivation and Biotechnology of Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) as a Valuable Medicinal Plant and Multipurpose. Journal of Medicinal Plants, 10(37). Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/266879404_A_Review_on_Biology_Cultivation_and_Biotechnology_of_Fenugreek_Trigonella_foenum-graecum_L_as_a_Valuable_Medicinal_Plant_and_Multipurpose
-
S.Snehlata, H., R.Payal, D. (2012). Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.): An Overview International Journal of Current Pharmaceutical Review and Research, 2(4), 169-187. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/b784/c1b0c3582a5468fbaf866bbd0b8c8bbe9219.pdf
-
Shokrzadeh, M., Habibi, E., Pourfoladchi, N., & Mohammadi, H. (2017). Protective Effects of Trigonella foenum graecum L. Extract Against Cytotoxicity Induced by Cyclophosphamide on Ovarian Cancer (SKOV3) and Normal Cell Lines. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 27(152), 31- 39 (Persian). Retrieved from http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-8833-fa.pdf
-
Buba, F., Ngura, U., & Abdulrahman, A. A. (2015). Studies on the Physicochemical Properties of Fenugreek (Trigonella Foenum-Graecum L.) Seeds. Der Pharmacia Lettre, 7 (3), 104-107. Retrieved from https://www.scholarsresearchlibrary.com/articles/studies-on-the-physicochemical-properties-of-fenugreek-trigonella-foenumgraecum-l-seeds.pdf
-
E.Sulieman, A.M., E.Ahmed, H., M. Abdelrahim, A. (2008). The Chemical Composition of Fenugreek (Trigonella foenum graceum L) and the Antimicrobial Properties of its Seed Oil. Gezira Journal of Engineering and Applied Sciences, 3(2), 52– 71. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/264764661_The_Chemical_Composition_of_Fenugreek_Trigonella_foenum_graceum_L_and_the_Antimicrobial_Properties_of_its_Seed_Oil
-
اکبری ترکستانی، ن.، عطارها، م.، حیدری، ط.، و نارنجی، ف. (1390). بررسی تأثیر دانه شنبلیله و بذر کتان بر گر گرفتگی حاصل از یائسگی. فصلنامه علمی – پژوهشی طب مکمل، 1(1)، 74-68. قابل دسترس از: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-67-fa.pdf
-
حسن‌زاده، ا.، رضازاده، ش.، شمسا، س.ف.، دولت‌آبادی، ر.، و زرین‌قلم، ج. (1389). مروری بر خواص درمانی و فیتوشیمیایی شنبلیله (Fenugreek). فصلنامه گیاهان دارویی، 2(34)، 18-1. قابل دسترس از: http://jmp.ir/article-1-280-fa.pdf
-
FENUGREEK. webmd.Retrieved from https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-733/fenugreek
-
Fenugreek. Drugs.com, Know more. Be sure. Retrieved from https://www.drugs.com/mtm/fenugreek.html
-
FENUGREEK. foodreference.com. Retrieved from http://www.foodreference.com/html/artfenugreek.html
