پنجشنبه 01 آذر 1403
در صورتی که یکی از نمایندگان فروش نیوشا رو می شناسید، برای خرید محصول به وی مراجعه نمایید. برای یافتن نمایندگان فروش، به شبکه های اجتماعی مراجعه نموده و هشتگ نیوشا را سرچ نمایید. در صورت عدم توانایی یافتن نماینده فروش، فرم بالا را تکمیل نمایید.
در صورتی که یکی از نمایندگان فروش نیوشا هستید، جهت ثبت درخواستهای خود از طریق دفترکاری اقدام فرمایید
انتخاب تصویر

گشنیز: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف

گشنیز نیوشا

نام تجاری گیاه:

Coriander

نام علمی گیاه:

Coriandrum sativum L.

تاریخچه و گیاهشناسی:

گشنیز گیاهی یکساله و علفی از خانواده چتریان (Apiaceae یا Umbelliferae) است. در دماهای بالای 4 درجه سانتی‌گراد جوانه می‌زند اما دمای مطلوب برای ژنوتیپ‌هایی با میوه‌های کوچک 20-17 درجه سانتی‌گراد و ژنوتیپ‌هایی با میوه‌های بزرگتر 27-22 درجه سانتی‌گراد است. پس از افزایش طول ساقه، گشنیز به دماهای پایین حساس ولی به خشکی مقاوم می‌شود. فرآیند کامل گل‌دهی آن در آب و هوای سرد و بارانی به طور قابل توجهی طولانی‌تر می‌شود در نتیجه تعداد میوه‌ها کاهش می‌یابند یا چندین میوه تنها یک مریکارپِ حاوی یک دانه خواهند داشت. میوه‌های گشنیز تقریبا گرد هستند و از دو مریکارپ که هر کدام حاوی یک دانه است، تشکیل شده‌اند. مریکارپ جزیی از میوه است که در زمان بلوغ از هم جدا می‌شود. دانه‌های گشنیز سبز مایل به قهوه‌ای و بسیار معطر هستند. درباره خاستگاه اولیه گیاه گشنیز اطلاعات کمی وجود دارد، اگرچه به طور کلی گفته می‌شود که گشنیز بومی نواحی جنوبی اروپا و غربی مدیترانه است. کارشناسان معتقدند که کاربرد آن حداقل به 5000 سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد.

نام گشنیز از واژه‌های یونانی (koros) به معنی (حشره) یا (koriannon) به معنی (ساس) مشتق شده است.

نام آلمانی "Wanzendill" و نام روسی "Klopovnik" این گیاه نیز از کلمات آلمانی و روسی به معنی (ساس= Bug) مشتق شده‌اند. این بو توسط ترکیبات آلدهیدی متفاوت موجود در روغن ضروری گیاه سبز ایجاد می‌شود. در طول رسیدن گیاه، این ترکیبات آلدهیدی ناپدید می‌شوند. در برخی منابع به شاخ و برگ گشنیز Cilantro و به دانه‌های معطر آن Coriander می‌گویند.

دانستنی های کشاورزی

گیاهشناسی و نحوه زراعت (کاشت، داشت، برداشت) گشنیز

خواص گشنیز:

خواص گشنیز:

مواد موثره و ارزش تغذیه ای گشنیز

لیپیدها

  •  اسیدهای چرب: پتروسلینیک، لینولئیک، اولئیک، پالمیتیک، استئاریک، پالمیتولئیک، آلفا- لینولنیک و آراشیدیک اسیدها؛
  •  استرول ها: استیگما استرول و بتاسیتوسترول؛
  •  توکول‌ها: توکوفرول (گاما-توکوفرول، دلتا-توکوفرول و آلفا- توکوفرول) و توکوترینول (گاما- توکوترینول، آلفا- توکوترینول، دلتا- توکوترینول).

روغن‌های ضروری

  •  اجزاء اصلی (بیشتر): لینالول، آلفا-پینن، گاما-ترپینن، ژرانیل استات، کامفور، ژرانیول.
  •  اجزاء فرعی (کمتر): بتا-پینن، کامفن، میرسن، لیمونن و ...

ترکیبات محلول در آب

مونوترپنوئیدها ، مونوترپنوئید گلیکوزیدها، مونوترپنوئید گلوکوزید سولفات‌ها و دو ترکیب گلیکوزیدی آروماتیک.

پلی‌فنول‌ها

  • فنولیک اسیدها: گالیک، کلروژنیک، کافئیک، وانیلیک، p-کوماریک، فرولیک، رزمارینیک، o-کوماریک، ترانس-هیدروکسی سینامیک، سالیسیلیک و ترانس-سینامیک اسیدها؛
  • فلاوونوییدها: کوئرستین-3-رامنوزاید، روتین تری هیدرات، لوتئولین، کوئرستین دی هیدرات، رزورسینول، کامپفرول، نارینجین، آپیجنین، فلاوون و کومارین.

 دانه‌های گشنیز حاوی تقریبا 11 گرم نشاسته، 20 گرم چربی، 11 گرم پروتئین و تقریبا 30 گرم فیبر خام به ازاء هر 100 گرم است.

enlightenedبرگ‌های تازه گشنیز که به طور متداول به عنوان Cilantro یا جعفری چینی (Chinese parsley) شناخته شده‌اند، در نواحی شرقی برای پخت و پز و در سبک آشپزی هندی به عنوان طعم‌دهنده غذا یا پوشاندن بوی نامطبوع غذاهایی خاص به کار برده می‌شوند.

enlightenedدر نوشته‌های تاریخی گشنیز یکی از قدیمی‌ترین ادویه‌ها است. این گیاه توسط مصریان، یونانیان و رومی‌ها برای مواردی مانند درمانهای دارویی منسوب به بقراط کشت شد.

 enlightenedبه نظر می‌رسد مصریان برای دانه‌های گشنیز بسیار ارزشمند قائل بوده‌اند چراکه آن‌ها در مقبره‌های سلسله بیست و یکم پیدا شده‌اند.  

enlightenedبریتانیایی‌ها از مخلوط گشنیز با زیره و سرکه برای نگهداری گوشت استفاده می‌کردند. 

enlightenedچینی‌ها معتقدند افرادی که دانه‌های گشنیز مصرف می‌کنند، جاودانگی پاداش آن‌ها خواهد بود. 

enlightenedروغن دانه گشنیز در میان 20 روغن ضروری اصلی در بازار جهانی است.

enlightenedبرای تولید موفقیت‌آمیز میوه گشنیز مجموع دما در طول دوره رویشی باید بیش از 1700 درجه سانتی‌گراد باشد و تنها دماهای بالا به همراه هوای خشک در طول دوره رسیدن، کیفیت قابل قبول میوه‌ها را تضمین می‌کند.

enlightenedنان چاودار مشهور روسی به نام " Borodinskij chleb" با گشنیز مزه‎دار می‌شود. 

enlightenedگشنیز به کشورهای جنوب شرق آسیا از دو مسیر رسیده است: شکل‌هایی با میوه‌های بیضی از هند و400 سال پس از میلاد مسیح، شکل‌هایی با میوه‌های کوچک گرد از چین. شکل هایی با میوه‌های بزرگ گرد تنها اخیرا از کشورهای مدیترانه‌ای یا اروپایی معرفی شده‌اند.

در طب سنتی 1-5 گرم پودر دانه گشنیز 3 مرتبه در روز توصیه شده است.

1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

مصرف خوراکی

گشنیز در مقادیر غذایی احتمالا ایمن است و برای بیشتر افراد در مقادیر دارویی مناسب زمانی که به صورت خوراکی مصرف می‌شود، ایمن به نظر می‌رسد.

بارداری و شیردهی

درحال حاضر اطلاعات معتبر کافی درباره ایمنی مصرف گشنیز وجود ندارد. اگر باردار یا شیرده هستید از مصرف آن پرهیز کنید.

دیابت

گشنیز می تواند سطوح قند خون را پایین آورد. اگر مبتلا به دیابت هستید و گشنیز مصرف میکنید، سطوح قند خونتان را با دقت کنترل کنید.

فشار خون پایین

گشنیز ممکن است فشار خون را کاهش دهد. این مسأله می‌تواند باعث افت فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون پایین شود. اگر فشار خون پایین دارید یا داروهایی برای کاهش فشار خونتان مصرف می‌کنید، با احتیاط مصرف کنید.  

جراحی

گشنیز ممکن است قند خون را پایین آورد. نگرانی‌هایی در مورد امکان تداخل با کنترل قند خون در طی جراحی وجود دارد. مصرف گشنیز را حداقل 2 هفته پیش از یک جراحی برنامه‌ریزی ‌شده متوقف کنید.

واکنش های حساسیت زا

به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه ‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن‌، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌ های آلرژیک بدن ‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.

  • افرادی که به برنجاسف (mugwort)، تخم بادیان رومی، زیره سیاه، رازیانه، شوید یا گیاهان مشابه آلرژی دارند، ممکن است واکنش های آلرژی‌زا به گشنیز داشته باشند.  
  • گشنیز می تواند حساسیت به خورشید را افزایش دهد. افزایش حساسیت به خورشید ممکن است شما را در معرض خطر بیشتر آفتاب سوختگی‌ها و سرطان پوست قرار دهد. بنابراین، در بیرون از منزل لباس‌های محافظت کننده و کرم ضدآفتاب استفاده کنید، به خصوص اگر پوست روشن دارید. 
  • هنگام تماس گشنیز با پوست، می تواند باعث تحریک و التهاب پوست شود.
  • یک گزارش از اسهال شدید، درد معده، تیرگی پوست، افسردگی، اختلال در قاعدگی و دهیدراسیون (کم آبی بدن) در یک زن که 200 میلی لیتر عصاره 10 درصد گشنیز را به مدت 7 روز مصرف کرد، وجود دارد.

تداخل دارویی

گشنیز ممکن است قند خون را پایین آورد. داروهای دیابت نیز برای کاهش قند خون مصرف می‌شوند. مصرف گشنیز در مقادیر دارویی همراه با داروهای دیابت ممکن است باعث افت شدید قند خونتان شود. قند خونتان را با دقت کنترل کنید. ممکن است دوز داروی دیابتتان نیاز به تغییر داشته باشد. برخی داروهای مورد مصرف برای دیابت شامل گلیمپراید (آماریل)، گلیبوراید، انسولین، پیوگلیتازون (اکتوز)، روزیگلیتازون (آواندیا)، کلرپروپامید (دیابینیز)، گلیپیزاید (گلوکُترول) و تولبوتامید (اَریناز) هستند.

گشنیز ممکن است فشار خون را کاهش دهد. مصرف گشنیز در مقادیر دارویی همراه با داروهای فشار خون بالا می‌تواند باعث افت شدید فشار خونتان شود. برخی داروها برای فشار خون بالا شامل کاپتوپریل (کاپوتن)، اِنالاپریل (وازوتِک)، لوزارتان (کوزار)، والسارتان یا والزارتان (دیووان)، دیلتیازم (کاردیزِم)،آملودیپین (نورواسک)، هیدروکلروتیازید (هیدرو دیوریل)، فوروزماید (لاسیکس) هستند.

 گشنیز ممکن است باعث خواب آلودگی و کسلی شود. داروهایی که باعث خواب آلودگی می‌شوند، آرام‌بخش نامیده می‌شوند. مصرف گشنیز در مقادیر دارویی همراه با داروهای آرام‌بخش ممکن است باعث خواب آلودگی بیش از حد شود. برخی داروهای آرام‌بخش شامل کلونازپام (کلونوپین)، لورازپام (آتیوان)، فنوباربیتال (دوناتال)، زولپیدم (آمبین) هستند.

کاربرد در طب قدیم

کاربرد در طب قدیم
  • تمام بخش‌های گشنیز قابل خوردن هستند، اگرچه هر کدام عطر و طعم و کاربردهای بسیار متمایزی دارند.
  • در نواحی شمالی پاکستان، گیاه کامل گشنیز کاربرد دارویی سنتی برای درمان نفخ شکم، دیسنتری (اسهال خونیاسهال، سرفه، ناراحتی‌های معده، زردی و استفراغ دارد.
  • در ترکیه دمنوشی از دانه‌ها به عنوان هضم‌کننده و بادشکن و برای افزایش اشتها استفاده می‌شود.
  • گشنیز همچنین یکی از گیاهان دارویی است که به طور سنتی به عنوان دارویی برای هایپرگلایسمی (قند خون بالا) استفاده شده است و از این رو در برخی کشورها مانند عربستان صعودی، اردن و مراکش دمنوشی از دانه‌های گشنیز به عنوان ضد دیابت استفاده می‌شود. علیرغم استفاده از برگ های گشنیز در درمان دیابت که در طب سنتی ایران نیز توصیه شده، با این وجود مکانیسم کنترل قند خون بالا در افراد دیابتی به خوبی مشخص نشده است.
  • در طب آیورودا، مصرف منظم دانه گشنیز برای کاهش سطوح لیپید خون، درمان آرتریت و سایر اختلالات التهابی استفاده می‌شود. در طب سنتی هندی، گشنیز در موارد اختلال هضم، اختلال سیستم های تنفسی و ادراری نیز کاربرد دارد؛ زیرا گشنیز فعالیت‌های عرق‌آور، ادرارآور، تسکین‌دهنده نفخ شکم (بادشکن) و تحریک‌کننده دارد.
  • در فارماکوپه مراکش و فلسطین گشنیز به طور سنتی به عنوان یک ادرار‌آور یا برای درمان عفونت‌های ادراری معرفی شده است.
  • در طب سنتی ایران، کاربرد دارویی گشنیز برای جلوگیری از تشنج، اضطراب و بی‌خوابی سابقه طولانی دارد.

مقالات مرتبط

منابع