کاکوتی: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Ziziphora
نام علمی گیاه:
Ziziphora capitata L.
-کاکوتی.jpg)
تاریخچه و گیاهشناسی:
گیاه کاکوتی که در خطه ی آذربایجان به کهلیک اوتی معروف است در مناطق کوهستانی و سنگلاخ یافت می‌شود. این گیاه افزون بر آذربایجان، در شمال خراسان هم می روید. کاکوتی داروی گیاهی و ادویه ای خوشبو است که برگ های خشک شده و خردشده ی آن برای طعم دادن به دوغ استفاده می‌شود.
دانستنی های کشاورزی
-کاکوتی.jpg)
خواص کاکوتی:
تنظیم کلسترول خون
براساس یافته های پژوهشگران ایرانی که نتیجه ی آن در International Journal of Biology منتشر شد، مصرف کاکوتی باعث کاهش کلسترول و تری گلیسیرید در موش های صحرایی می شود. اسانس کاکوتی حاوی تیمول و کارواکرول است که با بازدارندگی از فعالیت آنزیم HMG-CoA ردوکتاز باعث کاهش کلسترول می شوند.
ضد میکروب
در تحقیقات انجام شده مشاهده شد که عصاره ی کاکوتی در شرایط آزمایشگاهی فعالیت آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریایی داشت. طبق نظر محققان، تیمول، پولگون و پیپریتون موجود در کاکوتی مسبب خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی آن هستند.
تسکین زخم معده
محققان با بررسی اثر عصاره ی آبی کاکوتی بر زخم معده ی ناشی از اسید استیک در موش های صحرایی، شاهد تأثیر مثبت عصاره ی این گیاه در تسریع و تسهیلِ ترمیم زخم معده بودند. آنها اثر عصاره ی کاکوتی را به نقش آن در کاهش نسبت مرگ سلولی به تکثیر سلولی و افزایش رگ زایی در غشای مخاطی معده مرتبط می دانند. یکی از ترکیبات اصلی کاکوتی ماده ای به نام پولِگون است که اثر ضد التهابی آن به خوبی شناخته شده است. پولگون و 1و 8- سینئول که از ترکیبات اصلی عصاره ی کاکوتی هستند از ترشح زیاد اسید معده می کاهند.
ضد افسردگی
در پژوهشی که روی موجودات آزمایشگاهی انجام شد، عصاره ی کاکوتی توانست در این جانوران اثر ضد افسردگی داشته باشد. هرچند مکانیزم دقیق این اثر ناشناخته است، محققان اظهار کرده اند، الگوی رفتاری ایجاد شده توسط عصاره ها مشابه چیزی است که با مصرف فلوکستین دیده می شود. تشابه این دو الگوی رفتاری، بیانگر اثرِ عصاره ی کاکوتی به دلیل افزایش احتمالی انتقال عصبی سروتونرژیک است. خاصیت ضدافسردگی کاکوتی، می تواند به سبب وجود ترکیباتی مثل پولگون در آن باشد.
تنظیم قند خون
در پژوهشی اثر عصاره ی هیدروالکلی کاکوتی بر تعداد سلول های فعال بتای پانکراس در موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین بررسی شد و نتایج نشان دادند، این عصاره موجب افزایش تعداد سلول های بتا با فعالیت ترشحی انسولین و در نتیجه کاهش گلوکز سرم در حیوانات دیابتی می شود. دیگر محققان، اثر کاکوتی بر کاهش گلوکز را تقویتِ ترشح انسولین از سلول های بتای پانکراس نمی دانند بلکه معتقدند احتمال دارد کاکوتی در دیابت غیر وابسته به انسولین مؤثر باشد و به سبب افزایش مصرف محیطی گلوکز، از میزان قند خون کاسته شود.
ضد تشنج
در آزمایشی اثر ضدتشنجی برگ گیاه کاکوتی در موش های سوری نر بررسی شد و یافته ها نشان دادند که تزریق عصاره ی هیدروالکلی این گیاه باعث تأخیر زمان شروع تشنج شد. تحقیقات انجام شده حاکی از وجود ترکیبات گابائرژیکی و آنتی کولینرژیکی (بلوک کننده ی گیرنده ی استیل کولین) در گیاه کاکوتی هستند. فلاونوئیدهای کاکوتی با تأثیر بر گیرنده ی GABAA باعث تقویت اثرات مهاری GABA و در نتیجه اثر ضدتشنجی می شود. این گیاه ترکیبات آروماتیک هم دارد که در کاهش اضطراب و تنش های روانی مؤثرند و اثر آرامبخشی بر سیستم عصبی دارند.
ضد سرطان
در مقاله ای، اثر عصاره ی طبیعی کاکوتی در درمان سرطان معده بررسی و در ژورنالFood and Agricultural Immunology منتشر شد. براساس نتایج این مطالعه عصاره‌ی کاکوتی اثر سمی بر رده‌ی سلولی AGS (سلول های سرطانی) معده داشت.
خواص کاکوتی:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای کاکوتی
ژرماکرن، لیمونن، تیمول و کارواکرول، بتا-کاریوفیلن، پیپریتنون، اسپاتولنول، سزکوئی‌ترپن‌ها، پولگون، p-منتا-3-اِن-8-اُل، آلفا و بتا-پینن.
در ایران پودر برگ کاکوتی جهت معطر کردن غذا استفاده می‌شود و آن را به دوغ هم اضافه می‌کنند.
2 تا 3 گرم پودر گیاه، سه مرتبه در روز.
1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
در حال حاضر اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی مرتبط با کاکوتی دردسترس نمی‌باشد.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
در حال حاضر اطلاعاتی در مورد تداخل دارویی با کاکوتی دردسترس نمی‌باشد.
کاربرد در طب قدیم
- در طب سنتی ایرانی، کاکوتی به صورت دمنوش و جوشانده، به عنوان آرام بخش و خلط آور و برای بهبود معده، ناراحتی های قلبی، سرماخوردگی، التهاب، افسردگی، اسهال، سرفه، میگرن، تب و زخم به کار می رود.
- همچنین این گیاه را ضدعفونی کننده و ضد نفخ می دانند.
مقالات مرتبط
- Anzabi, Y. (2016). In Vitro Comparison of Antibacterial Effects of Ziziphora clinopodioides L. and Some Standard Antibiotics on Bacteria Isolated From Women’s Urogenital Tract Infections. International Journal of Women’s Health and Reproduction Sciences, 4(1), 38-41. Retrieved from http://www.ijwhr.net/pdf/pdf_IJWHR_141.pdf
- Ghazanfaria, T., Yaraeeb, R., Shamsc, J., Rahmatid, B., Radjabiane, T., & Hakimzadeh, H. (2011). Cytotoxic Effect of Four Herbal Medicines on Gastric Cancer (AGS) Cell Line. Food and Agricultural Immunology, 1-7. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/260980010_Cytotoxic_effect_of_four_herbal_medicines_on_gastric_cancer_AGS_cell_line
- Heidaryan Gharetapeh, H., Abbasi Maleki, S., Asgharpanah, J., Hoseinzad Nazloo, M., & Khayatnouri, M.H. (2014). Antidepressant Effects of Ziziphora tenuior L. Hydroalcoholic Extract in Animal Models of Depression. International Journal of Farming and Allied Sciences, 3(6), 664-668. Retrieved from http://ijfas.com/wp-content/uploads/2014/07/664-668.pdf
- Mousavi Mobarake, Sh., Rahnama, M., Bigdeli, M.R., & Nasiri Semnani, Sh. (2013). Effect of Ziziphora clinopodioides L. Aqueous Extract on Peptic Ulcer Induced by Acetic Acid in Rats. Horizon of Medical Sciences, 19(3), 173-177. Retrieved from http://hms.gmu.ac.ir/browse.php?a_id=1743&sid=1&slc_lang=en
- Mohammad sadeghi, H., Mansourabadi, A., Emami, S., Nahvinejad, M.R., & Moogooei, M. (2015). The Effect of Ziziphora Clinopodioides Lam Hydroalcoholic Extract on Active Pancreatic Beta Cells Count in Diabetic Type 1 Induced Stz Mice. Iranian Journal of Diabetes and Metabolism, 14(6), 373-378. Retrieved from http://ijdld.tums.ac.ir/browse.php?a_id=5283&sid=1&slc_lang=en
- Piri, H., Alimohammadi, B., Saeidi, F., Naderi, F., & Azhdari-Zarmehri, H. (2016). Anticonvulsant Activity of Hydro-Alcoholicextract of Ziziphoratenuior L. on Pentylenetetrazol Induced Seizure in Mice. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 23(1), 151- 159. Retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/68013950117.pdf
- Pourramezan, N., Giahi, E., Beig Parikhani, A., Moradi-Sardareh, H., & Isazadeh, H. (2015). Antibacterial activity of Ziziphora clinopodioides essential oil against Clinical Isolates of Methicillin Resistant Staphylococcus aureus (MRSA). Advances in Bioresearch, 6(6), 21-24. Retrieved from http://soeagra.com/abr/abrnov_2015/4A.pdf
- Khodaverdi-Samani, H., Pirbalouti, A. G., Shirmardi, H. A., & Malekpoor, F. (2015). Chemical composition of essential oils of Ziziphora clinopodioides Lam.(endemic Iranian herb) collected from different natural habitats. Retrieved from http://nopr.niscair.res.in/bitstream/123456789/32027/1/IJTK%201(1)%2057-62.pdf
- Soleyman Dehkordi, H., Iranpour Mobarakeh, H., Jafarian Dehkordi, M., & Khamesipour, F. (2014). Studying theEffect of the Ziziphora tenuior L. Plant on Some Biochemical Factors of Serum in Rats. International Journal of Biology, 6(2), 131-135. Retrieved from www.ccsenet.org/journal/index.php/ijb/article/download/34678/19969
- Ulikhanyan, G.R., Chichoyan, N.B., Galstyan, A.M., & Ulikhanyan, Gh.I..Phytochemical study on Ziziphora clinopodioides Lam essential oils wild-growing in the Armenian flora and grown up in the conditions of a hydroponics. Journal of Medical and Biological Sciences. Retrieved from http://bioscience.scientific-journal.com/articles/2/13.pdf
- کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران. 1381. فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت غذا و دارو، 814 ص.
???site.plant.articles???
هشتگ
محصولات مرتبط
منابع
- Anzabi, Y. (2016). In Vitro Comparison of Antibacterial Effects of Ziziphora clinopodioides L. and Some Standard Antibiotics on Bacteria Isolated From Women’s Urogenital Tract Infections. International Journal of Women’s Health and Reproduction Sciences, 4(1), 38-41. Retrieved from http://www.ijwhr.net/pdf/pdf_IJWHR_141.pdf
- Ghazanfaria, T., Yaraeeb, R., Shamsc, J., Rahmatid, B., Radjabiane, T., & Hakimzadeh, H. (2011). Cytotoxic Effect of Four Herbal Medicines on Gastric Cancer (AGS) Cell Line. Food and Agricultural Immunology, 1-7. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/260980010_Cytotoxic_effect_of_four_herbal_medicines_on_gastric_cancer_AGS_cell_line
- Heidaryan Gharetapeh, H., Abbasi Maleki, S., Asgharpanah, J., Hoseinzad Nazloo, M., & Khayatnouri, M.H. (2014). Antidepressant Effects of Ziziphora tenuior L. Hydroalcoholic Extract in Animal Models of Depression. International Journal of Farming and Allied Sciences, 3(6), 664-668. Retrieved from http://ijfas.com/wp-content/uploads/2014/07/664-668.pdf
- Mousavi Mobarake, Sh., Rahnama, M., Bigdeli, M.R., & Nasiri Semnani, Sh. (2013). Effect of Ziziphora clinopodioides L. Aqueous Extract on Peptic Ulcer Induced by Acetic Acid in Rats. Horizon of Medical Sciences, 19(3), 173-177. Retrieved from http://hms.gmu.ac.ir/browse.php?a_id=1743&sid=1&slc_lang=en
- Mohammad sadeghi, H., Mansourabadi, A., Emami, S., Nahvinejad, M.R., & Moogooei, M. (2015). The Effect of Ziziphora Clinopodioides Lam Hydroalcoholic Extract on Active Pancreatic Beta Cells Count in Diabetic Type 1 Induced Stz Mice. Iranian Journal of Diabetes and Metabolism, 14(6), 373-378. Retrieved from http://ijdld.tums.ac.ir/browse.php?a_id=5283&sid=1&slc_lang=en
- Piri, H., Alimohammadi, B., Saeidi, F., Naderi, F., & Azhdari-Zarmehri, H. (2016). Anticonvulsant Activity of Hydro-Alcoholicextract of Ziziphoratenuior L. on Pentylenetetrazol Induced Seizure in Mice. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 23(1), 151- 159. Retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/68013950117.pdf
- Pourramezan, N., Giahi, E., Beig Parikhani, A., Moradi-Sardareh, H., & Isazadeh, H. (2015). Antibacterial activity of Ziziphora clinopodioides essential oil against Clinical Isolates of Methicillin Resistant Staphylococcus aureus (MRSA). Advances in Bioresearch, 6(6), 21-24. Retrieved from http://soeagra.com/abr/abrnov_2015/4A.pdf
- Khodaverdi-Samani, H., Pirbalouti, A. G., Shirmardi, H. A., & Malekpoor, F. (2015). Chemical composition of essential oils of Ziziphora clinopodioides Lam.(endemic Iranian herb) collected from different natural habitats. Retrieved from http://nopr.niscair.res.in/bitstream/123456789/32027/1/IJTK%201(1)%2057-62.pdf
- Soleyman Dehkordi, H., Iranpour Mobarakeh, H., Jafarian Dehkordi, M., & Khamesipour, F. (2014). Studying theEffect of the Ziziphora tenuior L. Plant on Some Biochemical Factors of Serum in Rats. International Journal of Biology, 6(2), 131-135. Retrieved from www.ccsenet.org/journal/index.php/ijb/article/download/34678/19969
- Ulikhanyan, G.R., Chichoyan, N.B., Galstyan, A.M., & Ulikhanyan, Gh.I..Phytochemical study on Ziziphora clinopodioides Lam essential oils wild-growing in the Armenian flora and grown up in the conditions of a hydroponics. Journal of Medical and Biological Sciences. Retrieved from http://bioscience.scientific-journal.com/articles/2/13.pdf
- کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران. 1381. فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت غذا و دارو، 814 ص.
