نعناع: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Mint
نام علمی گیاه:
Mentha longifolia L.
-نعناع.jpg)
-نعناع.jpg)
تاریخچه و گیاهشناسی:
نعناع با نام علمیMentha longifolia یکی از جنس های خانواده Lamiaceae و گیاهی بومی آسیا و منطقه ی مدیترانه است که در تمام طول سال در دسترس بوده و در ماه های گرم تابستان به فراوانی یافت می شود. شاخ و برگ نعناع در یونان باستان برای تمیز کردن میزهای ضیافت و مهمانی ها استفاده می شد. رومی ها از این گیاه در تهیه ی سسی سود می بردند که برای هضم غذا و خوشبوکردن دهان مفید بود و راهبان قرون وسطی شاخ و برگ آن را برای مصارف دارویی و خوراکی استفاده می کردند. در بسیاری از فرهنگ ها نعناع نماد و نشانه ای از مهمان نوازی است. نام این گیاه از شخصیت افسانه ای یونان به نام مینته (Minthe) گرفته شده است. رومی ها نعناع را به انگلستان وارد کردند و نخستین بار پیش از دهه ی 1440 م فردی به نام جان گاردینر از این گیاه با نام ماینیتز یادکرده است. نخستین نشانه های خمیردندان نعناعی، سده ی 14 میلادی در انگلستان به دست آمد .
دانستنی های کشاورزی
-نعناع.jpg)
خواص نعناع:
بهبود عملکرد دستگاه گوارش
در پژوهشی روی نمونه های حیوانی مشخص شد که منتول نعناع از پوشش داخلی معده در برابر اثرات منفی داروهای مسکن و الکل محافظت می کند و نقش بالقوه ای در جلوگیری از ایجاد زخم معده ناشی از مصرف الکل یا زیاده روی در مصرف مسکن ها دارد. یک مطالعه ی کارآزمایی بالینی دوسوکور روی 107 خانم که سزارین شده بودند در شهرستان سبزوار انجام شد. پیش از مصرف دارو، صداهای روده شنیده شد. سپس برای بیماران، دارو و دارونما به میزان 40 قطره در 30 سی سی آب در 3 نوبت تجویز کردند. براساس این نتایج، مصرف عصاره ی نعناع خروج گاز از معده را کاهش می دهد.
نورالدینی مطالعه ای با عنوان تأثیر عرق نعناع بر میزان ترشح اسید معده ی موش صحرایی نر در سال 1383 در کاشان انجام داد. این تحقیق روی 60 موش صحرایی نر انجام شد. یافته ها نشان داد، میزان ترشح اسید معده در موش های دریافت کننده ی عرق نعناع کاهش معنی داری نشان می دهد. عرق نعناع با دوز 9 میلی گرم بر کیلوگرم اسید معده را به میزان چشمگیری کاهش داد که با افزایش دوز مصرفی بر تأثیر عرق نعنا، بسیار افزوده شد. نتایج نشان داد که مصرف خوراکی عرق نعناع موجب کاهش برگشت پذیری اسید معده موش صحرایی می گردد و به کارگیری آن در بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی، برای کاهش مصرف آنتی اسید توصیه می شود.
ضد التهاب
نتایج پژوهش روی موش های آزمایشگاهی نشان می دهد که نعناع اثر ضددرد دارد. از این روی، مشابه داروی ایندومتاسین(داروی ضد التهاب) عمل می کند. پژوهشی منتشر شده در مجله ی علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان اثر ضددردی و ضد التهابی عصاره ی نعناع روی موش های آزمایشگاهی را بررسی کرد.
در این آزمایش عصاره در دوزهای20 ،40 ،60 ،90 و120 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به موش ها تزریق شد. سپس اثر ضد درد و ضد التهابی آن با استفاده از تست های فرمالین و گزیلن تعیین گردید.
نتایج حاصل از تزریق عصاره ی آبی نعناع و مقایسـه ی آنهـا بـا گروه شاهد، تأثیر معنی داری در کاهش التهاب و کاهش درد در فاز مزمن نشان داد.
همچنین گزارش شده که منتول موجود در عصاره ی آبی نعناع، جریان و انتقال سیگنال درد را مهار می کند و منجر به کاهش احساس درد می شود. احتمال دارد آثار ضد التهابی عصاره ی نعناع به دلیل مهار سیستم های آنزیمی از قبیل مسیرهای سیکلواکسیژناز و 5 -لیپواکسیژناز در متابولیسم آراشیدونیک اسید (ماده واسطه ی التهاب) باشد.
ضد آندروژن
ازدیاد آندروژن، وضعیت پاتولوژیکی در زنان است که ابتدا به صورت عضلانی شدن بدن بروز می کند. پرمویی رایج ترین عارضه ای است که همراه ازدیاد آندروژن مشاهده می شود.
پژوهش های اخیر در ترکیه نشان داده که دم کرده ی نعناع دارای خواص ضد آندروژنی است. خاصیت ضد آندروژنی نعناع با تأثیر بر استرس اکسیداتیو و کاهش ترشح گنادوتروپین ها از هیپوفیز در ارتباط است. گنادوتروپین ها گیرنده ی پروتئینی را فعال کرده، باعث ارتقاء آنزیم کلسترول سنتتاز می شوند. کلسترول و LH در تولید تستوسترون نقش دارند. نعناع با کاهش دسترسی به کلسترول و LH، سبب کاهش تستوسترون می شود.
گارنت در سال 2010 در پژوهشی نشان داد که چای نعناع در کاهش آندروژن ها مؤثر است و اثر ضد آندروژنی آن در سندروم تخمدان پلی کیستیک ثابت شد. نتایج این پژوهش نشان داد میانگین تستوسترون آزاد و توتال و دهیدروتستوسترون سولفات به طور معنی داری در گروه دریافت کننده ی نعناع نسبت به دارونما کاهش یافته است.
آکداگن و همکاران در سال 2007 پژوهشی با عنوان« اثر چای نعناع بر سطوح آندروژن زنان مبتلا به هیرسوتیسم» انجام دادند.41 خانم مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک وارد این پژوهش شدند. این افراد روزانه، به مدت 5 روز، دو فنجان چای نعناع مصرف کردند. نتایج نشان داد پس از مصرف چای نعناع، از میزان تستوسترون آزاد به طور معنی داری کاسته شد.
کومار و همکاران در سال 2008 در پژوهشی با عنوان«نعناع و تأثیر آن بر استرس اکسیداتیو هیپوتالاموس و آنتی آندروژنهای بیضه در موش نر و تغییر سطح هورمون ها و آنزیم ها» به این نتیجه رسیدند که نعناع دارای خواصی است که سبب کاهش استرس اکسیداتیوها می شود و بدنبال آن ترشح گنادوتروپین از هیپوفیز کاسته شده ودر نتیجه تولید تستوسترون کم می شود.
ضد میکروب
پژوهشی با هدف مطالعه‌ی ارزیابی فعالیت ضدمیکروبی اسانس و عصاره ی آبی نعناع بر رشد باکتری های Escherichia coli و Staphylococcus aureus انجام شد. این دو باکتری عامل ایجاد کننده ی بسیاری از آلودگی های باکتریایی در علم پزشکی و صنعت غذایی هستند.
در این مطالعه بررسی حساسیت باکتری ها به اسانس و عصاره در سه غلظت صفر ،50 و 100 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس نعناع از رشد هردو باکتری به طرز چشمگیری جلوگیری می کند.
در این بررسی مشخص شد، باکتری Escherichia coli حساسیت بیشتری نسبت به عصاره و اسانس نعناع در مقایسه با Staphylococcus aureus از خود نشان داد، ضمن اینکه افزایش غلظت اسانس و عصاره سبب افزایش اثر بازدارندگی بر رشد باکتری ها می شود به گونه ای که اختلاف معنی داری بین غلظت 50 و 100 است.
سینگ و همکارانش در سال 2011 پژوهشی با عنوان« اثر آنتی اکسیدانی و ضد باکتریايی نعناع» انجام دادند. این پژوهش نشان داد که روغن نعناع اثر ضدباکتریایی قوی داشته که می توان آن را با اثر آنتی بیوتیکی جنتامایسین برابر دانست.
پژوهشی دیگر در سال 1999روي 66 نفر با سابقه ی ویروس تبخال انجام گرفت که حداقل چهار بار در سال دچار این بیماري می شدند. نتایج حاکی از آن بود که استفاده از عصاره ی الکلی نعناع باعث مقاومت بیشتر نسبت به این بیماري شد، و دوره ی التیام در بیماران را هم کوتاه تر کرد.
تسکین علائم سرماخوردگی
پژوهش ها نشان می دهد که منتول نعناع داروی طبیعی ضد احتقان است و به از بین بردن مخاط و خلط گلو کمک می کند. منتول همچنین اثر خنک کننده دارد و به ویژه به صورت دمنوش به تسکین گلو درد کمک می کند. همچنین خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی نعناع به تسکین التهاب دستگاه تنفسی در افراد مبتلا به آسم و مشکلات تنفسی و تسکین احتقان و سرفه و آلرژی مرتبط با سرماخوردگی کمک می کند. براساس مطالعات مرکز پزشکی دانشگاه مریلند نوشیدن 4 تا 5 فنجان چای نعناع در روز، بین وعده های غذایی، گلودرد و سرفه را تسکین می دهد.
پژوهش دیگری نشان می دهد که اسید رزمارینیک نعناع تولید لکوترین را مهار می کند و از خطر ابتلا به بیماری رینیت آلرژیک می کاهد.
ضد درد
مطالعه ی کارآزمایی بالینی دو سوکوری هم، با هدف تعیین تأثیر اسانس نعناع بر شدت درد پس از سزارین، در شهر سبزوار انجام گرفت. در این تحقیق 107 زن سزارین شده (47 نفر گروه دارونما، 60 نفر گروه دارو) را مطالعه کردند. دارو و دارونما به میزان 3 دوز 40 قطره ای هر 20 دقیقه به زنان خورانده شد و با استفاده از مقیاس دیداری، میزان تأثیر اسانس نعناع بر شدت درد ارزیابی شد. یافته ها نشان داد که میزان شدت درد در گروه دارو نسبت به گروه دارونما در20 دقیقه ی دوم و20 دقیقه ی سوم و 120 دقیقه پس از مصرف عصاره ی نعناع به طور معنی داری کاهش داشت.
خواص نعناع:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای نعناع
منتول، منتون، ایزومنتون، پولگون، لینالول، کاریوفیلن، میرسن، کامفن، متیل استات، آلفا و بتا-پینن، لیمونن، سینئول، لوتئین، رزمارینیک اسید، اسید کافئیک، اسید اسپارتیک، گلوتامیک اسید، آلانین، آسپاراژین، والین، ایزولوسین، فنیل آلانین، متیونین.
کشور آمریکا 70 درصد از دو گونه نعناع Peppermint و Spearmint را تولید می کند.
مکزیکی ها نعناع را گیاه خوب یا یربابونو (Yerba Bueno) می نامند.
گیاه نعناع در مقبره های مصری، مربوط به 1000 سال پیش از میلاد مسیح یافت شده است.
یهودیان در دوران باستان برگ های نعناع را برای خوش بو کردن کف کنیسه ها در آنجا، پراکنده می کردند.
در دوران باستان مردم عقیده داشتند که نعناع از خراب شدن شیر و تخمیر اسید موجود در آن جلوگیری می کند و شیر را برای جلوگیری از دل درد همراه با نعنا می نوشیدند.
نخستین بار سال 1790 و در زمان سلطنت شاه جورج سوم شرکت آلتویدز قرص نعناع را(Altoids) تولید کرد.
مقدار مصرف اسانس نعناع در جهان به هفت هزار تن درسال می رسد. مهمترین کشور تولیدکننده‌ی این گیاه آمریکا است. روسیه، بلغارستان، برزیل، فرانسه، ژاپن، آرژانتین و مجارستان از دیگر کشورهای تولید کننده‌ی نعناع هستند.
دوز مناسب مصرف نعناع به عوامل گوناگونی مانند سن فرد، سطح سلامتی و عوامل دیگر بستگی دارد. هم اکنون اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده دوز مناسب نعناع در دسترس نیست. به یاد داشته باشید محصولات طبیعی همیشه لزوما ایمن نیستند و حد مجاز مصرف آنها می‌تواند مهم باشد. هنگام مصرف این مواد به دستورالعمل روی برچسب محصول توجه نمایید و پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
هیچگونه خطرات سلامت یا عوارض جانبی در ارتباط با مصرف مناسب دوزهای درمانی تعیین شده شناخته نشده است.
بارداری و شیردهی
در حال حاضر اطلاعات کافی درباره مصرف نعناع در طول بارداری و شیردهی در دسترس نیست. از مصرف نعناع در این دوران پرهیز کنید.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
در حال حاضر اطلاعاتی در مورد تداخل دارویی با نعناع دردسترس نمی‌باشد.
کاربرد در طب قدیم
- به طور سنتی نعناع را گرم و خشک و در درمان افسردگی مؤثر می‌دانند. شادی‌آور، گرم‌کننده و تقویت‌کننده‌ی قلب، رقیق‌کننده‌ی خون، حل‌‌کننده‌ی مواد بلغمی و سوداوی، گرم‌کننده و تقویت‌کننده‌ی دستگاه گوارش و به خصوص معده است.
- ترنر -پدر علم گیاه شناسی انگلیس- اعتقاد داشت که نعناع برای معده بسیار مفید است.
- این گیاه، ضداسپاسم و ضدسرفه است و آشامیدن عصاره‌ی آن در دفع رطوبت‌های ریه و مجاری تنفسی مفید و باعث تسکین سکسکه، تهوع، استفراغ و سوء هاضمه می‌‌شود.
- نعناع برای درمان سردردهای میگرنی، رفع قولنج، درد سینه و پهلو، بی‌خوابی و ناراحتی‌های شبانه موثر است.
- Stoddard, G.10 SURPRISING THINGS MINT DOES TO YOUR BODY. EAT THIS, NOT THAT. Retrieved from http://www.eatthis.com/health-benefits-of-mint
- Dyer, M.H. (2015, Apr 14). What Are the Health Benefits of Mint Tea?. LIVESTRONG.COM. Retrieved from http://www.livestrong.com/article/263229-what-are-the-health-benefits-of-mint-tea/
- RDN LD, M.W. (2016, February 16). Mint: Health Benefits, Uses and Risks. Medical news today. Retrieved from http://www.medicalnewstoday.com/articles/275944.php
- Sampath, P. (2015, January 22). 11 Amazing Ways Mint or Pudina Keeps You Healthy. THE HealthSite. Retrieved from http://www.thehealthsite.com/diseases-conditions/10-health-benefits-of-pudina-that-can-keep-you-in-mint-condition/
- Find a Vitamin or Supplement,WILD MINT. WebMD. Retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-189-wild%20mint.aspx?
- Mentha Leaf:Phytochemicals and Constituents. M Didea. Retrieved from https://www.mdidea.com/products/new/new10004.html
- نورالدینی، م. بررسی تاثیر عرق نعناع داخل معدی بر میزان ترشح اسید معده موش صحرائی نر. فصلنامه علمی، پژوهشی فیض. قابل دسترس از: http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?id=25045
- فاضل، ن.، تفضلی، م.، رمضانی، م.، و اسماعیلی، ح. (1383). بررسی تأثیر سوپرمینت بر شدت نفخ بعد از سزارین. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 4(14)، 46-41. قابل دسترس از: http://jarums.arums.ac.ir/article-1-460-fa.pdf
- خزائیان، س.، و سخاور، ن. بررسی تاثیر عصاره نعناع بر سطح آندروژنها و گنادوتروپین های زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک. پژوهان. قابل دسترس از: http://samat.zaums.ac.ir/webdocument/load.action?webdocument_code
-
عبدالملکی، ا.، رجبی، ع.، و سنگین آبادی، ف. (1392). بررسی اثرات ضددردی و ضد التهابی عصاره آبی گیاه نعناع. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 18، 74-67. قابل دسترس از: http://sjku.muk.ac.ir/article-1-1009-en.pdf
- (1392، مرداد 26). نعناع. طب سنتی ایران. قابل دسترس از: http://tebirani.blog.ir/post/2
- تازه دل، و. (1393). بررسی تاثیر اسانس نعناع کوهی بر روی رشد باکتری اشر شیا کلی و استافیلوکوک اورئوس. (پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد)، دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار. (12750403922001). قابل دسترس از:
http://theses.iaus.ac.ir/Abstract/thesis-2497.html
- فاضل، ن. (1383). تأثیر سوپرمینت (اسانس نعناع) بر شدت درد پس از سزارین. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، 7(1)، 33-28. قابل دسترس از: http://www.jbums.org/article-1-2649-en.pdf
???site.plant.articles???
محصولات مرتبط
منابع
- Stoddard, G.10 SURPRISING THINGS MINT DOES TO YOUR BODY. EAT THIS, NOT THAT. Retrieved from http://www.eatthis.com/health-benefits-of-mint
- Dyer, M.H. (2015, Apr 14). What Are the Health Benefits of Mint Tea?. LIVESTRONG.COM. Retrieved from http://www.livestrong.com/article/263229-what-are-the-health-benefits-of-mint-tea/
- RDN LD, M.W. (2016, February 16). Mint: Health Benefits, Uses and Risks. Medical news today. Retrieved from http://www.medicalnewstoday.com/articles/275944.php
- Sampath, P. (2015, January 22). 11 Amazing Ways Mint or Pudina Keeps You Healthy. THE HealthSite. Retrieved from http://www.thehealthsite.com/diseases-conditions/10-health-benefits-of-pudina-that-can-keep-you-in-mint-condition/
- Find a Vitamin or Supplement,WILD MINT. WebMD. Retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-189-wild%20mint.aspx?
- Mentha Leaf:Phytochemicals and Constituents. M Didea. Retrieved from https://www.mdidea.com/products/new/new10004.html
- نورالدینی، م. بررسی تاثیر عرق نعناع داخل معدی بر میزان ترشح اسید معده موش صحرائی نر. فصلنامه علمی، پژوهشی فیض. قابل دسترس از: http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?id=25045
- فاضل، ن.، تفضلی، م.، رمضانی، م.، و اسماعیلی، ح. (1383). بررسی تأثیر سوپرمینت بر شدت نفخ بعد از سزارین. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 4(14)، 46-41. قابل دسترس از: http://jarums.arums.ac.ir/article-1-460-fa.pdf
- خزائیان، س.، و سخاور، ن. بررسی تاثیر عصاره نعناع بر سطح آندروژنها و گنادوتروپین های زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک. پژوهان. قابل دسترس از: http://samat.zaums.ac.ir/webdocument/load.action?webdocument_code
-
عبدالملکی، ا.، رجبی، ع.، و سنگین آبادی، ف. (1392). بررسی اثرات ضددردی و ضد التهابی عصاره آبی گیاه نعناع. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 18، 74-67. قابل دسترس از: http://sjku.muk.ac.ir/article-1-1009-en.pdf
- (1392، مرداد 26). نعناع. طب سنتی ایران. قابل دسترس از: http://tebirani.blog.ir/post/2
- تازه دل، و. (1393). بررسی تاثیر اسانس نعناع کوهی بر روی رشد باکتری اشر شیا کلی و استافیلوکوک اورئوس. (پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد)، دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار. (12750403922001). قابل دسترس از:
http://theses.iaus.ac.ir/Abstract/thesis-2497.html
- فاضل، ن. (1383). تأثیر سوپرمینت (اسانس نعناع) بر شدت درد پس از سزارین. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، 7(1)، 33-28. قابل دسترس از: http://www.jbums.org/article-1-2649-en.pdf
