بادرنجبویه: گیاهشناسی، خواص و توصیههای قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Lemon Balm
نام علمی گیاه:
Melissa officinalis L.
تاریخچه و گیاهشناسی:
بادَرَنجبویه یا بادَرَنگْبویه یا وارَنگ بو گیاهی معطر و علفی از تیره ی نعنائیان است. بادرنجبویه بومی ناحیه ی مدیترانه و بیش از 2000 سال است که کشت می شود. این گیاه را زنبورداران معبد آرتمیس برای پرورش زنبور عسل کشت می کردند. از همین روی، نام آن از کلمه ی یونانی ملیسا به معنی زنبور عسل گرفته شده است.
دانستنی های کشاورزی
خواص بادرنجبویه:
خواص بادرنجبویه:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای بادرنجبویه
بادرنجبویه حاوی اسیدهای فنلی، تری ترپن ها، تانن ها و فلاونوئیدها است. ژرانیال، نِرال، اولئانان، بتا-کاریوفیلن، نِرول، سیترونلال، ژرانیول، سیترال، لینالول، استات اوگنول، كارنوسيك اسید، اورسوليك اسید، کافئیک اسید و رزمارینیک اسید از مواد مؤثر موجود در این گیاه هستند.
یونانیان حدود 2000 سال پیش از بادرنجبویه استفاده ی دارویی می کردند.
در قرون وسطی بادرنجبویه برای برطرف کردن تنش و اضطراب، بستن زخم ها و درمان دندان درد استفاده می شد.
این گیاه در میان اکسیرهای جوانی قرون وسطی، بیشترین محبوبیت را داشت.
ابوعلی سینا به سبب خواص این گیاه، بادرنجبویه را «مفرح القلب» نامیده است.
1.5 تا 4.5 گرم در روز.
1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
بارداری و شیردهی
دربارهی استفاده از بادرنجبویه در زمان بارداری و شیردهی اطلاعات کافی در دسترس نیست. بهتر است در این دوران از مصرف بادرنجبویه پرهیز کنید.
کودکان
مصرف خوراکی مقدار مناسب بادرنجبویه به مدت حدود 1 ماه ایمن به نظر میرسد.
دیابت
بادرنجبویه می تواند سطوح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت پایین آورد. چنانچه مبتلا به دیابت هستید و بادرنجبویه مصرف می کنید، به علائم قند خون پایین (هایپوگلایسمی) توجه کنید و قند خونتان را به دقت کنترل کنید.
جراحی
چنانچه بادرنجبویه با داروهایی که حین جراحی و بعد از آن استفاده می شوند، ترکیب شود می تواند باعث خواب آلودگی بسیار زیاد شود. حداقل 2 هفته قبل از جراحی مصرف بادرنجبویه را متوقف کنید.
بیماری تیروئید
دراین شرایط بادرنجبویه را مصرف نکنید. نگرانی وجود دارد مبنی بر اینکه بادرنجبویه میتواند عملکرد تیروئید را تغییر دهد، سطوح هورمون تیروئید را کاهش دهد و با درمان جایگزین هورمون تیروئید تداخل ایجاد نماید.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویههای خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنشهای آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمیکنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیتزا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمیتواند از واکنشهای آلرژیک بدنهای مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش میآید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
بادرنجبویه ممکن است خواب آور باشد یا باعث خوابآلودگی شود. مصرف بادرنجبویه همراه با داروهای آرامبخش (برای بیخوابی یا اضطراب) میتواند بسیار خوابآور باشد. برخی داروهای آرامبخش عبارتند از: کلونازپام (کلونوپین)، لورازپام (آتیوان)، فنوباربیتال (دوناتال)، زولپیدم (آمبین).
بادرنجبویه ممکن است با داروهای تیروئید تداخل ایجاد کند. اگر داروهایی برای تنظیم تیروئیدتان مصرف میکنید، پیش از مصرف بادرنجبویه با پزشکتان مشورت کنید.
مشخص نیست که آیا بادرنجبویه با عوامل ضد رتروویروسی (سرکوب کنندهی کامل ویروس) تداخل دارد یا خیر. بهتر است در صورت مصرف داروهای HIV از مصرف بادرنجبویه خودداری کنید.
کاربرد در طب قدیم
در طب سنتی از دم کرده ی برگ های بادرنجبویه به عنوان معرق، محرک معده، ضد اسپاسم، ضد نفخ، ضد اضطراب و استرس، آرام بخش، ضد تشنج و ضد استفراغ استفاده می شد.
برخی سوالات متداول درباره بادرنجبویه
بادرنجبویه (Melissa officinalis) گیاهی معطر از خانواده نعناع است و قرنها از آن برای خواص دارویی مختلف استفاده میشود. در اینجا برخی خواص بادرنجبویه برای سلامتی آورده شده است:
1- کمک به کاهش اضطراب و استرس: بادرنجبویه به خاطر اثرات آرامبخشاش شناخته شده است و به عنوان درمانی طبیعی برای استرس و اضطراب استفاده میشود.
2- کمک به بهبود اختلالات خواب: بادرنجبویه به دلیل اثرات آرامبخش، گاهی برای کمک به مشکلات خواب از جمله بیخوابی استفاده میشود. به این منظور، میتوانید دمنوش بادرنجبویه را قبل از خواب بنوشید تا کیفیت خوابتان را بهبود دهد.
3- کمک به تقویت حافظه (خواص بادرنجبویه برای مغز): بادرنجبویه حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی است که اثرات مثبتی بر حافظه و بهبود عملکرد سیستم عصبی و مغز دارند.
4- کمک به تسکین مشکلات گوارشی: بادرنجبویه یکی از رایجترین گیاهان دارویی است که به طور سنتی، بهویژه توسط مردم محلی منطقه کردستان، در درمان بیماریهای گوارشی استفاده میشود.
بادرنجبویه برای رفع ناراحتیهای گوارشی مانند نفخ معده، اسپاسم (گرفتگی) عضلات دستگاه گوارش و سوء هاضمه مفید است.
5- دارای خواص آنتیاکسیدانی: بادرنجبویه حاوی آنتی اکسیدانهایی است که میتوانند به خنثی کردن رادیکالهای آزاد مضر در بدن کمک کنند. آنتی اکسیدانها برای سلامت عمومی بدن مهم هستند و میتوانند به کاهش خطر بیماریهای مزمن (مانند بیماری قلبی، سرطان و دیابت) کمک کنند.
6- کمک به تسکین سردرد: بادرنجبویه ممکن است در درمان سردرد مفید باشد، به خصوص اگر این سردرد در نتیجه استرس اتفاق بیفتد. خواص آرامبخش بادرنجبویه میتواند به شما کمک کند تا از تنش خلاص شوید و عضلات خود را آرام کنید. همچنین مصرف این گیاه میتواند باعث شل شدن عروق خونی شود و در نتیجه به تسکین سردرد کمک کند.
7- دارای خاصیت ضد تیروئید: بادرنجبویه ممکن است به تنظیم تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید) کمک کند.
8- کمک به سمزدایی کلیهها: بادرنجبویه دارای اثرات ضدالتهاب است و مصرف دمنوش آن برای محاظت از کلیهها در برابر اثرات سمی ترکیبات شیمیایی از جمله برخی داروها مفید است.
9- کمک به درمان افسردگی: بادرنجبویه آرامبخش است و میتواند به کاهش علائم اضطراب و استرس کمک کند، در نتیجه برای کاهش افسردگی هم مفید خواهد بود. توجه به این نکته ضروری است که استفاده از بادرنجبویه در شرایط افسردگی و اضطراب خفیف مؤثر است. افراد مبتلا به افسردگی شدید یا مداوم باید حتماً تحت نظر پزشک باشند.
10- کمک به کاهش قند خون: طبق نتایج مطالعات، مصرف دمنوش بادرنجبویه باعث کاهش قند خون و افزایش هورمون انسولین میشود. در نتیجه مصرف آن برای کنترل بیماری دیابت مفید است.
11- کمک به کاهش چربی خون: دمنوش بادرنجبویه برای کاهش کلسترول کل، تریگلیسیریدها و کلسترول بد (LDL) خون مؤثر است. در نتیجه برای حفظ سلامتی قلب و عروق مفید است.
با اینکه گیاه بادرنجبویه دارای این فواید بالقوه است، ولی واکنشهای فردی میتواند متفاوت باشد. اگر قصد دارید از بادرنجبویه برای اهداف دارویی استفاده کنید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید؛ خصوصاً اگر داروهای دیگری مصرف میکنید یا به بیماری خاص مبتلا هستید. علاوه بر این، زنان باردار یا شیرده باید از مصرف بادرنجبویه در مقادیر دارویی خودداری کنند.
بادرنجبویه و فشار خون: طبق نتایج تحقیقات روی انسان و موشها، دمنوش بادرنجبویه برای کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون بالا مفید است. با این وجود، توجه به این نکته مهم است که واکنشهای فردی به گیاهان دارویی میتواند متفاوت باشد و اثرات بادرنجبویه بر فشار خون ممکن است برای همه یکسان نباشد.
مصرف گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis) در مقادیر متعادل برای بیشتر افراد بیخطر است. با این حال، برخی عوارض جانبی و تداخلات دارویی وجود دارد که لازم است از آنها مطلع باشید:
1- واکنشهای آلرژیزا: برخی از افراد ممکن است به بادرنجبویه حساسیت داشته باشند. واکنشهای آلرژیک میتواند شامل واکنش پوستی (مانند تورم، خارش، بثورات پوستی یا کهیر)، مشکل گوارش (مانند استفراغ و حالت تهوع) و مشکل در تنفس باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مصرف بادرنجبویه را قطع کنید تا واکنش بدتر نشود.
2- بارداری و شیردهی (بادرنجبویه در بارداری و شیردهی): به دلیل دردسترس نبودن اطلاعات کافی در این زمینه، بهتر است از مصرف دمنوش بادرنجبویه در این دوران اجتناب کنید و یا قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
3- عمل جراحی در آینده نزدیک: بادرنجبویه روی سیتم عصبی مرکزی اثر میگذارد. بنابراین، ممکن است باعث گیجی بیش از حد و خطر ضربان قلب آهسته یا نامنظم در حین جراحی شود. حداقل دو هفته قبل از عمل جراحی دمنوش بادرنجبویه ننوشید!
4- تداخل با داروهای خوابآور و آرامبخش: بادرنجبویه اثر آرامبخش دارد و مصرف همزمان آن با داروهایی که باعث خواب آلودگی میشوند، ممکن است باعث تشدید خواب آلودگی شود.
5- تداخل با داروهای تیروئید: بادرنجبویه ممکن است با عملکرد تیروئید تداخل داشته باشد، بنابراین افراد مبتلا به مشکلات تیروئید، خصوصاً مبتلا به کمکاری تیروئید، باید قبل از نوشیدن دمنوش بادرنجبویه با پزشک مشورت کنند.
6- تداخل با داروهای دیابت: بادرنجبویه باعث کاهش قند خون میشود. افراد مبتلا به دیابت در صورت نوشیدن دمنوش بادرنجبویه باید قند خون خود را به دقت کنترل کنند. زیرا مصرف همزمان بادرنجبویه با داروهای دیابت ممکن است باعث افت شدید قند خون شود.
- Rostami, S., Momeni, Z., Behnam-Rassouli, M., & Ghayour, N. (2010). Comparison of Antioxidant Effect of Melissa officinalis Leaf and Vitamin C in Lead Acetateinduced Learning Deficits in Rat. Scientific-Research Journal of Shahed University, 86, 1-9. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57213898606.pdf
- Yengi Maleki, Gh., Hemat-far, A., & Heidari, N. (2016). Short-term Effects of Melissa officinalis L. Extract Supplementation on Inflammatory Response and the Perceived the Pain of Downhill Running in Young Trained Swimmers. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 32(1), 129-137. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57713950111.pdf
- khodsook, S., & Moshtaghian, S.J. (2015). Effect Extract of Melissa officinalis on Blood Lipids and Lipoproteins and the Prevention of Diabetes in Rats. Iranian journal of Diabetes and Metabolism, 14(5), 315-324. retrieved from http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5434-fa.pdf
- Miraj, S., Azizi, N., & Kiani, S. (2016). A Review of Chemical Components and Pharmacological Effects of Melissa officinalis L. Der Pharmacia Lettre, 8(6), 229-237. retrieved from http://www.scholarsresearchlibrary.com/articles/a-review-of-chemical-components-and-pharmacological-effects-ofmelissa-officinalis-l.pdf
- Lemon balm. University of Maryland Medical Center. retrieved from http://www.umm.edu/health/medical/altmed/herb/lemon-balm
- Grieve, M. Balm. Botanical.com. retrieved from http://www.botanical.com/botanical/mgmh/b/balm--02.html
- Lemon Balm/Melissa Benefits. Herbwisdom.com. retrieved from http://www.herbwisdom.com/herb-lemon-balm.html
- Hunter, C. (2008, October 17). Lemon Balm History, Folklore, Myth and Magic. the Practical Herbalist. retrieved from https://www.thepracticalherbalist.com/holistic-medicine-library/lemon-balm-myth-and-magic/
- Find a Vitamin or Supplement, LEMON BALM. WebMD. retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-437-lemon%20balm.aspx?activeingredientid=437&
- Zarei, A., Changizi-Ashtiyani, S., Taheri, S., & Hosseini, N. (2015). A Brief Overview of the Effects of Melissa officinalis L. Extract on the Function of Various Body Organs. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 15, 29-34. retrieved from http://zjrms.ir/files/site1/user_files_10e1c1/ashtiyani-A-10-898-8-6b016f7.pdf
- Lemon Balm Herb. Alternative Nature Online Herbal. retrieved from https://altnature.com/gallery/lemonbalm.htm
- Melissa officinalis. Examine.com. retrieved from https://examine.com/supplements/melissa-officinalis/
- Lemon Balm. Drugs.com, Know more. Be sure. retrieved from https://www.drugs.com/npp/lemon-balm.html
- Cases, J., barra, A., Feuille`re, N., Roller, M., & G. Sukkar, S. (2011). Pilot Trial of Melissa officinalis L. Leaf Extract in the Treatment of Volunteers Suffering from Mild-to-Moderate Anxiety Disorders and Sleep Disturbances. Mediterranean Journal of Nutrition and Metabolism, 4, 211–218. retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3230760/pdf/12349_2010_Article_45.pdf
- Yamasaki, K., Nakano, M., Kawahata, T., Mori, H., Otake, T., Ueba, N., … Nakanishi, T. (1998). Anti-HIV-1 Activity of Herbs in Labiatae. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 21(8), 829-33. retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9743251
- Muniz de Queiroz, R., Maeda Takiya, Ch., Paes Tavares Pacheco Guimaraes, L., da Grac¸a Rocha, G., Sales Alviano, D., Fitzgerald Blank, A., … Rocha Gattass, C. (2014). Apoptosis-Inducing Effects of Melissa officinalis L. Essential Oil in Glioblastoma Multiforme Cells. Cancer Investigation, 32(6):226-35. retrieved from https://www.researchgate.net/publication/261762686_Apoptosis-Inducing_Effects_of_Melissa_officinalis_L_Essential_Oil_in_Glioblastoma_Multiforme_Cells
- http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/541139008v05.pdf
- اشتری توان دشتی، ت.، رهنما، م.، و نصیری سمنانی، ش. (1393). بررسی اثرات عصاره هیدرو الکلی برگ بادرنجبویه بر زخم معده ناشی از استیک اسید در موش صحرایی ماده. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی و تکوین جانوری، 26 (7:3)، 65-55. قابل دسترس از: http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/6002213932607.pdf
- اقبال، ح.، قدرتی، ل.، احمدی سابق، م.، نورافکن، ح.، و قبایی، ط. (1392). بررسی اثرات ضد باکتریایی اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (LMelissa officinalis ). فصلنامه ی کاربرد شیمی در محیط زیست، 4 (14)، 52-47. قابل دسترس از: http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/6011213921407.pdf
هشتگ
منابع
- Rostami, S., Momeni, Z., Behnam-Rassouli, M., & Ghayour, N. (2010). Comparison of Antioxidant Effect of Melissa officinalis Leaf and Vitamin C in Lead Acetateinduced Learning Deficits in Rat. Scientific-Research Journal of Shahed University, 86, 1-9. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57213898606.pdf
- Yengi Maleki, Gh., Hemat-far, A., & Heidari, N. (2016). Short-term Effects of Melissa officinalis L. Extract Supplementation on Inflammatory Response and the Perceived the Pain of Downhill Running in Young Trained Swimmers. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 32(1), 129-137. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57713950111.pdf
- khodsook, S., & Moshtaghian, S.J. (2015). Effect Extract of Melissa officinalis on Blood Lipids and Lipoproteins and the Prevention of Diabetes in Rats. Iranian journal of Diabetes and Metabolism, 14(5), 315-324. retrieved from http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5434-fa.pdf
- Miraj, S., Azizi, N., & Kiani, S. (2016). A Review of Chemical Components and Pharmacological Effects of Melissa officinalis L. Der Pharmacia Lettre, 8(6), 229-237. retrieved from http://www.scholarsresearchlibrary.com/articles/a-review-of-chemical-components-and-pharmacological-effects-ofmelissa-officinalis-l.pdf
- Lemon balm. University of Maryland Medical Center. retrieved from http://www.umm.edu/health/medical/altmed/herb/lemon-balm
- Grieve, M. Balm. Botanical.com. retrieved from http://www.botanical.com/botanical/mgmh/b/balm--02.html
- Lemon Balm/Melissa Benefits. Herbwisdom.com. retrieved from http://www.herbwisdom.com/herb-lemon-balm.html
- Hunter, C. (2008, October 17). Lemon Balm History, Folklore, Myth and Magic. the Practical Herbalist. retrieved from https://www.thepracticalherbalist.com/holistic-medicine-library/lemon-balm-myth-and-magic/
- Find a Vitamin or Supplement, LEMON BALM. WebMD. retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-437-lemon%20balm.aspx?activeingredientid=437&
- Zarei, A., Changizi-Ashtiyani, S., Taheri, S., & Hosseini, N. (2015). A Brief Overview of the Effects of Melissa officinalis L. Extract on the Function of Various Body Organs. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 15, 29-34. retrieved from http://zjrms.ir/files/site1/user_files_10e1c1/ashtiyani-A-10-898-8-6b016f7.pdf
- Lemon Balm Herb. Alternative Nature Online Herbal. retrieved from https://altnature.com/gallery/lemonbalm.htm
- Melissa officinalis. Examine.com. retrieved from https://examine.com/supplements/melissa-officinalis/
- Lemon Balm. Drugs.com, Know more. Be sure. retrieved from https://www.drugs.com/npp/lemon-balm.html
- Cases, J., barra, A., Feuille`re, N., Roller, M., & G. Sukkar, S. (2011). Pilot Trial of Melissa officinalis L. Leaf Extract in the Treatment of Volunteers Suffering from Mild-to-Moderate Anxiety Disorders and Sleep Disturbances. Mediterranean Journal of Nutrition and Metabolism, 4, 211–218. retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3230760/pdf/12349_2010_Article_45.pdf
- Yamasaki, K., Nakano, M., Kawahata, T., Mori, H., Otake, T., Ueba, N., … Nakanishi, T. (1998). Anti-HIV-1 Activity of Herbs in Labiatae. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 21(8), 829-33. retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9743251
- Muniz de Queiroz, R., Maeda Takiya, Ch., Paes Tavares Pacheco Guimaraes, L., da Grac¸a Rocha, G., Sales Alviano, D., Fitzgerald Blank, A., … Rocha Gattass, C. (2014). Apoptosis-Inducing Effects of Melissa officinalis L. Essential Oil in Glioblastoma Multiforme Cells. Cancer Investigation, 32(6):226-35. retrieved from https://www.researchgate.net/publication/261762686_Apoptosis-Inducing_Effects_of_Melissa_officinalis_L_Essential_Oil_in_Glioblastoma_Multiforme_Cells
- http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/541139008v05.pdf
- اشتری توان دشتی، ت.، رهنما، م.، و نصیری سمنانی، ش. (1393). بررسی اثرات عصاره هیدرو الکلی برگ بادرنجبویه بر زخم معده ناشی از استیک اسید در موش صحرایی ماده. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی و تکوین جانوری، 26 (7:3)، 65-55. قابل دسترس از: http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/6002213932607.pdf
- اقبال، ح.، قدرتی، ل.، احمدی سابق، م.، نورافکن، ح.، و قبایی، ط. (1392). بررسی اثرات ضد باکتریایی اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (LMelissa officinalis ). فصلنامه ی کاربرد شیمی در محیط زیست، 4 (14)، 52-47. قابل دسترس از: http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/6011213921407.pdf