هل: گیاهشناسی، خواص و توصیههای قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Cardamom
نام علمی گیاه:
Elettaria cardamomum (L.) Maton
تاریخچه و گیاهشناسی:
قدیمیترین رفرنسی که در آن به هل اشاره شده، یک لوح سفالی متعلق به نیپور، از شهرهای باستانی سومر، است که تاریخ به آن به 2000 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد. در طول قرن 4 قبل از میلاد مسیح، هل یک کالای تجاری بین هند و یونان بود. تا اوایل قرن نوزدهم، هل یک محصول جنگلی خود رو بود، و کشت سازمان یافته آن در مقیاس وسیع صرفاً در اواسط قرن نوزدهم، وقتی که تقاضا برای هل در سراسر جهان افزایش یافت، شروع شد. امروزه تولید هل عمدتاً در هند و گواتمالا متمرکز میشود. تا سال 1980 هند بزرگترین تولیدکننده، مصرفکننده و صادرکننده بوده است، اما بعدها جایگاه آن توسط گواتمالا تصاحب شد. در گواتمالا این محصول در سال 1920 برای اولین بار عرضه شد و تولید آن بعد از جنگ جهانی دوم، به دلیل نرخهای بالای بازار و افت ارزش قهوه، بهطور قابلتوجهی گسترش یافت. (1)
در سراسر جهان، هل بهدلیل رایحه و مزهی دلپذیرش به عنوان «ملکه ادویهها» شناخته میشود و بعد از زعفران و وانیل، سومین ادویه گران قیمت است. (2)
به طورکلی، هلها، میوههای خشکشده به شکل کپسول در جنسهای مختلف از خانواده زنجبیلیان (Zingiberaceae) و عمدتاً جنسهای الیتاریا (Elettaria)، آمومیوم (Amomum) و آفرامومیوم (Aframomum) هستند. در میان آنها، هل با نام علمی Elettaria cardamomum (L.) Maton (2)، که به جنس الیتاریا تعلق دارد (1)، مهمترین است و عموماً به عنوان هل کوچک (ریز)، هل سبز یا هل واقعی شناخته میشود و در هند، گواتمالا، سریلانکا، نپال، اندونزی، کاستاریکا، مکزیک و تانزانیا پرورش داده میشود. (2)
نام گیاه شناسی هل (Elettaria cardamomum)، از واژهی تامیلی «Elettari» نشأت گرفته که به دانههای هل اشاره دارد. (2)
هل گیاهی چند ساله و علفی است که تا ارتفاع 2-5 متر رشد میکند. ریزومهای زیرزمینی دارد و با تقسیم رویشی ریزومها تکثیر میشود. ساقه هوایی با احاطه کردن غلافهای برگ شکل میگیرد. طول برگها 30-35 سانتیمتر و پهنای آنها 7-10سانتیمتر، سرنیزهای با نوک باریک میباشند. (2)
سطح رویی برگها سبز تیره و برّاق و سطح زیرین سبز روشن میباشند. سطح زیرین برگ، بسته به نوع واریته، میتواند صاف یا کرکدار باشد. گلها بهصورت گل آذینهای خوشهای، دوجنسی و متقارن هستند و تقریباً 4 سانتیمتر طول و 1.5سانتیمتر پهنا دارند. میوه آن یک کپسول سه حفرهای، تخممرغی-کروی، به رنگ سبز تیره تا سبز روشن است؛ (1) کپسولها (میوهها) در حدود 120 روز از زمان گلدهی کاملاً میرسند. (2) هنگام رسیدن کپسول به رنگ زرد درمیآید. (1) میوهها ناشکوفا هستند (یعنی در زمان رسیدن باز نمیشود و دانههای آن آزاد نمیشود) و وقتی خشک میگردند، گوشتی و سفت میشوند. (2)
هر کپسول حاوی 15-30 دانه است. دانهها به رنگ قهوهای تیره، زاویهدار، معطر، با حدود 3 میلیمتر طول و دارای یک پوشش نازک موسیلاژی هستند. (1)
جنس الیتاریا، 7 گونه دارد و هل ریز تجاری به گونههای cardamomum تعلق دارد. براساس طبیعت گیاه، نوع آرایش خوشه، شکل و اندازه میوهها، سه نوع از واریتههای زیرکشت در هند را میتوان تشخیص داد: واریتههای مالابار (Malabar)، میسور (Mysore) و وازوکا (Vazhukka). در واریتهی مالابار، خوشهها به طول60-90 سانتیمتر و بر روی خاک افتادهاند، میوهها کوچک، کروی، گرد یا تخممرغی، به رنگ سبز روشن و شیاردار هستند. در واریتهی میسور، خوشهها ایستاده و کپسولها درشتتر، کشیدهتر، دوک مانند، سه زاویهای، به رنگ سبز تیره و شیاردار هستند؛ این واریته عمدتاً در ایالتهای کرالا و تامیل نادو هندوستان کشت میشود. در واریته وازوکا خوشهها ماهیت آویخته (نیمهایستاده) دارند. کپسولها دانه درشت، به رنگ سبز تیره، تخممرغی شکل، سه زاویهای و شیاردار هستند؛ این واریته بهطور گسترده در گواتمالا کشت میشود. (1)
دانستنی های کشاورزی
خواص هل:
خواص هل:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای هل
کپسولها و برگهای هل حاوی میزان قابل توجهی از منگنز، روی و مس هستند. از نظر تغذیهای، متابولیتهای مهم کپسولهای هل شامل فلاونوئیدها (کاتچین، میریستین، کوئرستین و کامپفرول) و کاروتنوییدها (لوتئین و بتا -کاروتن) هستند.
محتوای روغن اسانسی کپسولهای هل از 6 تا 14 درصد، بسته به نوع و روشهای فرایند کردن آنها، متغییر است. روغن اسانسی کپسولهای هل عمدتاً حاوی اجزاء مونوترپنی مانند 1و8-سینئول، آلفا-پینن، آلفا-ترپینول، لینالول، لینالیل استات و نرولیدول و جزء استریِ آلفا-ترپینیل استات است. رایحه مشخصه کپسولها و دانههای هل اساساً با ترکیبی از دو جزء عمده به نامهای 1و8-سینئول و آلفا-ترپینیل استات ایجاد میشود. (2)
ترکیب تقریبی کپسولهای هل خشک شده شامل کربوهیدرات (68.2درصد)، پروتئین (10.6 درصد)، چربی (2.4 درصد) و خاکستر (5.3 درصد) است. 100 گرم کپسول خشک شده حاوی کلسیم (93 میلیگرم)، منیزیم (182 میلیگرم)، پتاسیم (124 میلیگرم)، فسفر (183 میلیگرم)، سولفور (100 میلیگرم) و آهن (13 میلیگرم) است؛ اینها عناصر معدنی ضروری برای فعالیتهای فیزیولوژیکی طبیعی روزانه انسانها هستند. (2)
هل بزرگ (درشت) یا هل سیاه از جنسی منسوب به جنس آمومیوم (Amomum)، بومی کشورهای نپال، سیکیم، بنگال و کشورهای جنوب شرقی آسیا است.
هل آفریقایی که در گیاهشناسی با نام علمی (Hook.f.) K. Schum.Aframomum danielli شناخته میشود، بومی جنوب شرقی آفریقا خصوصاً تانزانیا، کامرون، ماداگاسکار و گینه است. (2)
آژانس نظارتی مکملهای دارویی آلمان (کمیسیون E آلمان) استفاده از هل را برای سرماخوردگی عادی (زکام)، سرفه و برونشیت، تب و سرماخوردگی، التهاب دهان و حلق، ناراحتیهای کبد و کیسه صفرا، از دست دادن اشتها و شرایط مستعد ابتلا به عفونت تأیید کرده است. (15)
هل میتواند برای کاهش وابستگی به سیگار استفاده شود؛ خوردن چند دانه هل میتواند بهطور ایمن توصیه شود تا در وحله اول تعداد سیگارهای کشیده شده به حداقل برسد و تدریجاً ممکن است فرد سیگاری وابستگی مزمن به سیگار کشیدن زنجیرهوار را ترک نماید. (16)
استنشاق رایحهی هل برای کاهش تهوع ناشی از شیمی درمانی در بیماران سرطانی، مفید است. (17)
- دوز مصرف روزانهی دانه هل به طور میانگین 1.5 گرم است. (15)
- بهبود هضم غذا: 1 قاشق چایخوری دانه هل خرد شده را در یک فنجان آب جوشیده به مدت 15-10 دقیقه دم کنید. (18)
1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
مصرف هل در مقادیر معمول غذایی احتمالاً ایمن است. مصرف آن در مقادیر بیشتر (مقادیری که در دارو یافت میشود) ایمن بهنظر میرسد.
بارداری و شیردهی
مصرف خوراکی هل به عنوان دارو در طول بارداری ناایمن بهنظر میرسد؛ این نگرانی وجود دارد که مصرف هل ممکن است باعث سقط جنین شود. اطلاعات معتبر کافی درباره ایمنی مصرف هل در دوران شیردهی وجود ندارد. محض احتیاط، در این دوران از هل در مقادیر غذایی مصرف کنید.
افراد مبتلا به سنگ صفرا
چنانچه سنگ کیسه صفرا دارید، هل را بیشتر از مقادیر معمول در غذاها مصرف نکنید. (19) به دلیل تاثیر هل بر افزایش تحرک، میتواند باعث ایجاد کولیک صفراوی (درد همراه با انقباض (19)) شود. (15)
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویههای خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنشهای آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمیکنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیتزا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمیتواند از واکنشهای آلرژیک بدنهای مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش میآید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
مصرف هل همزمان با داروهایی که خطر خونریزی را افزایش می دهند، ممکن است باعث افزایش خطر خونریزی شود. داروهایی ازجمله آسپرین، داروهای ضدانعقاد خون (رقیقکنندههای خون) مانند وارفارین (نام تجاری کومادین) یا هپارین، داروهای ضدپلاکت مانند کلوپیدوگرل (نام تجاری پلاویکس)، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (نامهای تجاری موترین، ادویل) یا ناپروکسن (نامهای تجاری ناپروسین، آلِو).
بدن بسیاری از داروها را با سیستم آنزیم سیتوکروم P450 کبد پردازش میکند و ممکن است هل با این روش تداخل داشته باشد. در نتیجه، یا ممکن است میزان این داروها در کوتاه مدت در خون افزایش یابد که باعث افزایش اثرات یا واکنشهای جانبی بالقوه جدی آنها شود؛ و یا در بلند مدت میزان این داروها در خون کاهش یابد که میتواند اثرات مدنظر آنها را کاهش دهد. مثالهایی از داروهایی که ممکن است به این روش تحت تأثیر هل قرار گیرند، شامل کاربامازپین، سیکلوسپورین، ایرینوتکان، میدازولام، نیفدیپین، قرصهای ضدبارداری، سیمواستاتین، تئوفیلین، داروهای ضدافسردگی سه حلقهای، وارفارین، یا داروهای بیماری ایدز (HIV) مانند مهارکنندههای ترانسکریپتاز معکوس غیرنوکلئوزیدی (NNRTI) یا مهارکنندههای پروتئاز (PIs).
هل ممکن است اثرات ضداسپاسم داشته باشد. بیمارانی که داروهای ضداسپاسم یا ترکیبات موسکارینی مصرف میکنند باید با احتیاط هل را مصرف کنند.
هل ممکن است با ایندومتاسین نیز تداخل داشته باشد، اگرچه این موضوع به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. (18)
همچنین مصرف داروهای زیر با هل ممکن است تداخل ایجاد کند:
1- داروهای کاهنده فشار خون
2- مهارکننده های سیستم عصبی مرکزی (CNS): بنزودیازپین ها مانند لورازپام یا دیازپام، باربیتوراتها مانند فنوباربیتالها، مسکنها مانند کدئین، برخی از داروهای ضد افسردگی و الکل
3- داروهای بیهوشی
4- آنتیبیوتیکها
5-داروهای ضدسرطان
6- آنتیکولینرژیکها
7- ضدقارچها
8- سیپروهپتادین
9- دیورتیکها (داروهای ادرارآور)
10- استروژن
11- مسکنهای درد
12- پردنیزولون (20)
کاربرد در طب قدیم
- کپسولهای هل کوچک از قرن چهارم قبل از میلاد مسیح توسط پزشکان آیورودا (طب سنتی هند) و پزشکان یونان و روم باستان برای درمان مشکلات سلامت مختلف مانند برونشیت، آسم و یبوست، سرماخوردگی، سرفه، دفع ادرار، رفع نفخ شکم، عفونتهای دندان و لثه، اختلالهای ادراری و کلیوی، احتقان ریهها (انباشت خلط در ریهها) ، سل ریوی و سوزش پلکها، آب مروارید، تهوع، اسهال و اختلالهای قلبی استفاده شده است.
- کپسولهای هل پودرشده به صورت ترکیب با میخک، زنجبیل و زیره سیاه ساییده شده برای بیماریهای گوارشی استفاده شدهاند. نوشیدنی پودر هل نیز پادزهری برای زهر مار و عقرب است. مصرف کپسولهای هل التهاب و سردرد را کاهش میدهد. پودر کپسول هل برای بیماران مبتلا به آسم برونشی همراه با بزاق و خلط بیش از حد در دستگاه تنفسی استفاده میشود و یک مهارکننده عالی سرفه است.
- کپسولهای هل کافئین موجود در قهوه را کاهش میدهند و ترکیبی از هل و قهوه که در فرهنگ عرب برای تسکین سردرد و استرس محبوب است، " Gavah" نامیده میشود.
- در طب سنتی چینی، هل برای درمان یبوست، معده درد، عفونتهای مثانه و اسهال خونی (دیسانتری) در کودکان استفاده میشد.
- در طب آیورودا از هل به طور گسترده برای درمان مسمومیت غذایی استفاده شده است. در طب سنتی هندی، کپسولهای هل به عنوان یک هضمکننده عالی درنظر گرفته میشوند. دانههای هل را برای جلوگیری از بوی بد دهان (تنفس بد بو)، استفراغ و سوء هاضمه میجوند.
- در ایالتهای کرالا و تامیل نادو (در هند)، کپسولهای خرده شدهی هل را همراه با چای و آب میجوشانند تا رایحهای دلپذیر به درون چای انتقال داده شود که بهطور عامیانه چای اِلاکای (Elakkai tea) نامیده میشود و برای تسکین خستگی ناشی از کار بیش از اندازه و افسردگی استفاده میشود. (2)
1- Anandaraj, M., & Sudharshan, M.R. Cardamom, Ginger and Turmeric. Soils, Plant Growth and Crop Production. Retrieved from https://www.eolss.net/Sample-Chapters/C10/E1-05A-49-00.pdf
2- Ashokkumar, K., Murugan, M., Dhanya, M.K., & Warkentin, T.D. (2020). Botany, traditional uses, phytochemistry and biological activities of cardamom [Elettaria cardamomum (L.) Maton] – A critical review. Journal of Ethnopharmacology, 246, 112244. Retrieved from https://www.biotechashok.com/uploads/2/0/6/5/20652974/botany_traditional_uses_phytochem__cardamom.pdf
3- Mehjabeen, Ahmad, M., Noorjahan, Farah-Saeed & Rehman, A.B. (2015). The Role of Elettaria cardamomum (L.) Maton in Inflammatory, Gastrointestinal and Stress Disorders. International Journal of Pharmaceutical and Phytopharmacological Research (eIJPPR), 4 (6), 302-305. Retrieved from https://eijppr.com/storage/models/article/DiTCb1UzKhP8e4AW8Yht9BwLPPB2g4sVl5Rt3o7XzP0apRZbVn5dQ8fuWYms/the-role-of-elettaria-cardamomum-l-maton-in-inflammatory-gastrointestinal-and-stress-disorders.pdf
4- Hamza, A.H., Hussein, R.H., & Alkhalf, M. (2019). The prophylactic efficacy of Cardamom (Elettaria cardamomum) extract against aspirin-induced gastric ulcer in a rat model. Medical Science, 23(97), 395-403. Retrieved from http://www.discoveryjournals.org/medicalscience/current_issue/v23/n97/A23.pdf
5- Verma, S.K., Jain, V., & Katewa, S.S. (2009). Blood Pressure Lowering, Fibrinolysis Enhancing and Antioxidant Activities of Cardamom (Elettaria cardamomum). Indian Journal of Biochemistry & Biophysics, 46, 503-506. Retrieved from http://nopr.niscair.res.in/bitstream/123456789/7254/1/IJBB%2046(6)%20503-506.pdf
6- Goyal, S.N., Sharma, C., Mahajan. U.B., Patil, C.R., Agrawal, Y.O., Kumari, S., … Ojha, S. (2015). Protective Effects of Cardamom in Isoproterenol-Induced Myocardial Infarction in Rats. International Journal of Molecular Sciences, 16(11), 27457-27469. Retrieved from http://www.mdpi.com/1422-0067/16/11/26040/pdf
7- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK209964/
8- Elkomy, A., Aboubakr, M., & Elsawaf, N. (2015). Renal Protective Effect of Cardamom against Nephrotoxicity Induced by Gentamicin in Rats. Benha Veterinary Medical Journal, 29(2), 100‐105. Retrieved from http://www.bvmj.bu.edu.eg/issues/29-2/12.pdf
9- Yaghooblou, F., Siassi, F., Rahimi, A., Koohdani, F., & Sotoudeh, G. (2015). The Effect of Cardamom Supplementation on Anthropometric Measurements in Overweight and Obese Prediabetic Women. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism, 17(3), 215-223. Retrieved from http://ijem.sbmu.ac.ir/browse.php?a_id=1920&sid=1&slc_lang=fa
10- Aboubakr, M., & Abdelazem, A.M. (2016). Hepatoprotective effect of aqueous extract of cardamom against gentamicin induced hepatic damage in rats. International Journal of Basic and Applied Sciences, 5(1), 1-4. Retrieved from https://www.sciencepubco.com/index.php/ijbas/article/view/5435#:~:text=The%20degree%20of%20hepatoprotection%20was,albumin%2C%20and%20lipid%20profile%20levels.&text=Our%20findings%20concluded%20that%20cardamom,gentamicin%20induced%20hepatotoxicity%20in%20rats.
11- Vutakuri, N., & Somara, S. (2018). Natural and herbal medicine for breast cancer using Elettaria cardamomum (L.) Maton. International Journal of Herbal Medicine, 6(2), 91-96. Retrieved from https://www.florajournal.com/archives/2018/vol6issue2/PartB/7-1-27-280.pdf
12- https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/chemoprevention
13- Qiblawi,S., Al-Hazimi, A., Al-Mogbel, M., Ashfaque Hossain, A., & Bagch, D. (2012). Chemopreventive Effects of Cardamom (Elettaria cardamomum L.) on Chemically Induced Skin Carcinogenesis in Swiss Albino Mice. Journal of Medicinal Food, 15(6), 576-580. Retrieved from https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/jmf.2011.0266
14- Sharma, R. (2012). Cardamom comfort. Dental Research Journal (Isfahan), 9(2), 237. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3353705/
15- (2000). PDR for herbal medicines. 2nd ed. Montvale, NJ: Medical Economics Company.
16- Sharma, S., Sharma, J., & Kaur, G. (2011). Therapeutic uses of Elettaria cardomum. International Journal of Drug Formulation and Research, 2(6), 102-108. Retrieved from https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/48754441/elaichi_pta.pdf?1473619496=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DTherapeutic_uses_of_Elettaria_cardomum.pdf&Expires=1617971640&Signature=bl~CsCe3ONnKIQQUslroz0TQbiLOlDZskhmd2YiDCiY4Ze1n9QF-uBOpNvya4tqR8~~hXZ0e9Jdr2CgaoY1Fy~55GM9E5evh5kMvi8zT1nxwYSDuJs~sjlrt9eegjYCbnyryc7JpdQ01hcihLRn6D2dxe8CBNktvHRILJTnxnGGFPc9Xm7L9W30hCXZ-bNjABD2~LiGK5zskJp621bJV8AZvA9Ba9DPq0E-076u~BjWXR9GG6q4PGxxS2F8MFBDLuLHv1J8xJcMhZWf3BOeEEEkk5GZ9RTFhynaHjPDyP1htpHMxmBrY91eCcb98vd2VLvi6ztbT9gmfABjtm7RCXw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
17- Khalili, Z., Khatiban, M., Faradmal, J., Abbasi, M., Zeraati, F., & Khazaei, A. (2014). Effects of Cardamom aroma on chemotherapy-induced nausea and vomiting in cancer patients: a clinical trial. Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty, 22(3), 64-73. Retrieved from https://www.sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=240027
18- http://pspuok.com/books/monograph%20on/21.pdf
19- CARDAMOM. WebMD. Retrieved from https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-614/cardamom#
20- Daneshi-Maskooni, M., Keshavarz, S.A., Mansouri, S., Qorbani, M., Alavian, S.M., Badri-Fariman, M., … Sotoudeh, G. (2017). The effects of green cardamom on blood glucose indices, lipids, inflammatory factors, paraxonase-1, sirtuin-1, and irisin in patients with nonalcoholic fatty liver disease and obesity: study protocol for a randomized controlled trial. Randomized Controlled Trial, 18(1), 260. Retrieved from https://trialsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13063-017-1979-3
هشتگ
منابع
1- Anandaraj, M., & Sudharshan, M.R. Cardamom, Ginger and Turmeric. Soils, Plant Growth and Crop Production. Retrieved from https://www.eolss.net/Sample-Chapters/C10/E1-05A-49-00.pdf
2- Ashokkumar, K., Murugan, M., Dhanya, M.K., & Warkentin, T.D. (2020). Botany, traditional uses, phytochemistry and biological activities of cardamom [Elettaria cardamomum (L.) Maton] – A critical review. Journal of Ethnopharmacology, 246, 112244. Retrieved from https://www.biotechashok.com/uploads/2/0/6/5/20652974/botany_traditional_uses_phytochem__cardamom.pdf
3- Mehjabeen, Ahmad, M., Noorjahan, Farah-Saeed & Rehman, A.B. (2015). The Role of Elettaria cardamomum (L.) Maton in Inflammatory, Gastrointestinal and Stress Disorders. International Journal of Pharmaceutical and Phytopharmacological Research (eIJPPR), 4 (6), 302-305. Retrieved from https://eijppr.com/storage/models/article/DiTCb1UzKhP8e4AW8Yht9BwLPPB2g4sVl5Rt3o7XzP0apRZbVn5dQ8fuWYms/the-role-of-elettaria-cardamomum-l-maton-in-inflammatory-gastrointestinal-and-stress-disorders.pdf
4- Hamza, A.H., Hussein, R.H., & Alkhalf, M. (2019). The prophylactic efficacy of Cardamom (Elettaria cardamomum) extract against aspirin-induced gastric ulcer in a rat model. Medical Science, 23(97), 395-403. Retrieved from http://www.discoveryjournals.org/medicalscience/current_issue/v23/n97/A23.pdf
5- Verma, S.K., Jain, V., & Katewa, S.S. (2009). Blood Pressure Lowering, Fibrinolysis Enhancing and Antioxidant Activities of Cardamom (Elettaria cardamomum). Indian Journal of Biochemistry & Biophysics, 46, 503-506. Retrieved from http://nopr.niscair.res.in/bitstream/123456789/7254/1/IJBB%2046(6)%20503-506.pdf
6- Goyal, S.N., Sharma, C., Mahajan. U.B., Patil, C.R., Agrawal, Y.O., Kumari, S., … Ojha, S. (2015). Protective Effects of Cardamom in Isoproterenol-Induced Myocardial Infarction in Rats. International Journal of Molecular Sciences, 16(11), 27457-27469. Retrieved from http://www.mdpi.com/1422-0067/16/11/26040/pdf
7- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK209964/
8- Elkomy, A., Aboubakr, M., & Elsawaf, N. (2015). Renal Protective Effect of Cardamom against Nephrotoxicity Induced by Gentamicin in Rats. Benha Veterinary Medical Journal, 29(2), 100‐105. Retrieved from http://www.bvmj.bu.edu.eg/issues/29-2/12.pdf
9- Yaghooblou, F., Siassi, F., Rahimi, A., Koohdani, F., & Sotoudeh, G. (2015). The Effect of Cardamom Supplementation on Anthropometric Measurements in Overweight and Obese Prediabetic Women. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism, 17(3), 215-223. Retrieved from http://ijem.sbmu.ac.ir/browse.php?a_id=1920&sid=1&slc_lang=fa
10- Aboubakr, M., & Abdelazem, A.M. (2016). Hepatoprotective effect of aqueous extract of cardamom against gentamicin induced hepatic damage in rats. International Journal of Basic and Applied Sciences, 5(1), 1-4. Retrieved from https://www.sciencepubco.com/index.php/ijbas/article/view/5435#:~:text=The%20degree%20of%20hepatoprotection%20was,albumin%2C%20and%20lipid%20profile%20levels.&text=Our%20findings%20concluded%20that%20cardamom,gentamicin%20induced%20hepatotoxicity%20in%20rats.
11- Vutakuri, N., & Somara, S. (2018). Natural and herbal medicine for breast cancer using Elettaria cardamomum (L.) Maton. International Journal of Herbal Medicine, 6(2), 91-96. Retrieved from https://www.florajournal.com/archives/2018/vol6issue2/PartB/7-1-27-280.pdf
12- https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/chemoprevention
13- Qiblawi,S., Al-Hazimi, A., Al-Mogbel, M., Ashfaque Hossain, A., & Bagch, D. (2012). Chemopreventive Effects of Cardamom (Elettaria cardamomum L.) on Chemically Induced Skin Carcinogenesis in Swiss Albino Mice. Journal of Medicinal Food, 15(6), 576-580. Retrieved from https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/jmf.2011.0266
14- Sharma, R. (2012). Cardamom comfort. Dental Research Journal (Isfahan), 9(2), 237. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3353705/
15- (2000). PDR for herbal medicines. 2nd ed. Montvale, NJ: Medical Economics Company.
16- Sharma, S., Sharma, J., & Kaur, G. (2011). Therapeutic uses of Elettaria cardomum. International Journal of Drug Formulation and Research, 2(6), 102-108. Retrieved from https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/48754441/elaichi_pta.pdf?1473619496=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DTherapeutic_uses_of_Elettaria_cardomum.pdf&Expires=1617971640&Signature=bl~CsCe3ONnKIQQUslroz0TQbiLOlDZskhmd2YiDCiY4Ze1n9QF-uBOpNvya4tqR8~~hXZ0e9Jdr2CgaoY1Fy~55GM9E5evh5kMvi8zT1nxwYSDuJs~sjlrt9eegjYCbnyryc7JpdQ01hcihLRn6D2dxe8CBNktvHRILJTnxnGGFPc9Xm7L9W30hCXZ-bNjABD2~LiGK5zskJp621bJV8AZvA9Ba9DPq0E-076u~BjWXR9GG6q4PGxxS2F8MFBDLuLHv1J8xJcMhZWf3BOeEEEkk5GZ9RTFhynaHjPDyP1htpHMxmBrY91eCcb98vd2VLvi6ztbT9gmfABjtm7RCXw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
17- Khalili, Z., Khatiban, M., Faradmal, J., Abbasi, M., Zeraati, F., & Khazaei, A. (2014). Effects of Cardamom aroma on chemotherapy-induced nausea and vomiting in cancer patients: a clinical trial. Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty, 22(3), 64-73. Retrieved from https://www.sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=240027
18- http://pspuok.com/books/monograph%20on/21.pdf
19- CARDAMOM. WebMD. Retrieved from https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-614/cardamom#
20- Daneshi-Maskooni, M., Keshavarz, S.A., Mansouri, S., Qorbani, M., Alavian, S.M., Badri-Fariman, M., … Sotoudeh, G. (2017). The effects of green cardamom on blood glucose indices, lipids, inflammatory factors, paraxonase-1, sirtuin-1, and irisin in patients with nonalcoholic fatty liver disease and obesity: study protocol for a randomized controlled trial. Randomized Controlled Trial, 18(1), 260. Retrieved from https://trialsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13063-017-1979-3