تمشک: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف

پژوهشی به منظور بررسی اثر تمشک بر کاهش فشار خون روی موش های آزمایشگاهی انجام شد. موش ها با عصاره ی تمشک با دو دوز روزانه 100 میلی گرم بر کیلوگرم و 200 میلی گرم بر کیلوگرم به مدت 5 هفته تحت درمان قرار گرفتند. در انتهای آزمایش غلظت سرمی اکسیدنیتریک، سوپراکسید دسموتاز و اندوتلین پلاسما تعیین شد.

نتایج نشان داد که مصرف عصاره ی این میوه، به خصوص دوز بالای آن به طرز چشمگیری باعث کاهش فشار خون در موش شد. این نتایج همچنین نشان داد که عصاره ی تمشک باعث افزایش اکسیدنیتریک و سوپراکسید دسموتاز سرم و کاهش اندوتلین پلاسما می شود.

این خاصیت تمشک وابسته به دوز است و به دلیل افزایش فعال سازی اکسیدنیتریک و بهبود عملکرد اندوتلیال عروقی از طریق آنتی اکسیدان های این گیاه است.

تمشک غنی از پلی فنول است که این ترکیبات اثر محافظتی بالقوه ی قلبی ـ عروقی دارند. پلی فنول ها از راه انتشار یا افزایش فعالیت بیولوژیکی اکسید نیتریک باعث گشاد شدن رگ های خونی می شوند.

سال 2005، پژوهشی برای بررسی کتون تمشک بر کاهش وزن و سوخت و ساز، روی موش ها در محیط آزمایشگاه انجام شد. موش ها به مدت 10 هفته رژیم غذایی پر چرب به همراه دوز 0.5 و 1 و 2 درصد کتونِ تمشک دریافت کردند.

کتون تمشک ترکیب معطرِ این میوه و ساختار آن شبیه کپسایسین و سینفرین است و از بالارفتن وزن بدن و ایجاد بافت چربی در کبد جلوگیری می کند. این ترکیب نور اپی نفرین را افزایش داده و به این ترتیب سوخت و ساز چربی ها نیز افزایش می دهد.

یافته های این آزمایش نشان داد که ترکیب کتون تمشک سوخت و ساز چربی را افزایش داده و به کاهش وزن و درمان کبدچرب کمک می کند. به نظر می رسد این سازوکار ناشی از تغییر متابولیسم چربی یا افزایش سوخت و ساز چربی در نتیجه ی افزایش نور اپی نفرین باشد.

محققان در پژوهش دیگری (منتشر شده در سال 2010) نشان دادند که کتون تمشک سطح هورمون آدیپونکتین را افزایش می دهد، پس، با افزایش چربی سوزی، وزن کاهش می یابد.

پژوهش ها نشان می دهد که آنتی اکسیدان ها و تانن تمشک از ایجاد التهاب در معده، روده، استخوان ها و سیستم قلبی ـ عروقی و همچنین از انحطاط کلاژن (پروتئین اصلی بافت همبند) جلوگیری کرده و به ترمیم سلول ها یاری می رسانند.

پژوهش دیگری نشان می دهد که الاژیک اسیدتمشک، ضد التهاب است و از فعالیت یا تولید بیش از حدِ برخی آنزیم ها مثل سایکلواکسیژناز 2 جلوگیری می کند. براساس مطالعات حیوانی، اسید الاژیک التهاب ناخواسته و یا بیش از اندازه را هم مهار می کند.

مطالعات آزمایشگاهی روی موش ها نشان می دهد که عصاره ی  این میوه، خواص ضد التهابی قوی تری نسبت به آسپرین دارد. ترکیبات تمشک با مهار آنزیم هیالورونیداز به کاهش التهاب کمک می کند. پژوهش دیگری نشان داد که تانن دلیل مهار آنزیم هیالورونیداز است. ترکیب سیانیدین-3-O-گلوکوزید عصاره ی تمشک با مهار تولید اکسیدنیتریک اثرات ضد التهابی هم دارد.

سانجیوانی و همکاران پژوهشی انجام دادند که برمبنای آن، آلاگیتانین عصاره ی تمشک، منجر به کاهش التهاب در معده ی موش های آزمایشگاهی شد. نتایج ثابت کرد که ترکیب آلاگیتانین این عصاره، در برابر التهاب معده ی موش ها اثر حفاظتی دارد. آلاگیتانین، TNFa  را مهار می کند. عامل نکروز تومور آلفا یا (TNFa)، یکی از مهمترین واسطه ها در ایجاد علائم التهاب حاد در بدن انسان است. بر این مبنا، مصرف عصاره ی تمشک از خطر ابتلا به زخم معده می کاهد.

پژوهشی در سال 1394 در مجله ی دیابت و متابولیسم ایران به بررسی اثر تمشک بر بهبود زخم پرداخت. در این پژوهش چگونگی اثر عصاره ی تمشک بر بهبود زخم در موش های نر دیابتی، بررسی شد.

آنتوسیانین های تمشک خاصیت آنتی اکسیدانی منحصر به فرد و خاصیت ضد میکروبی مثل قابلیت جلوگیری از رشد بیش از حد باکتری و قارچ در بدن، دارد. این میوه، غنی از مالیک اسید، تانن و آنتی اکسیدان هایی مثل B, C, A و K است که تمامی این ترکیبات آثار ضد التهابی داشته و بهبود دهنده ی زخم هستند

. تمشک سرشار از فلاونوئید هم هست که این ترکیب خواص آنتی اکسیدانی مؤثری در خنثی کردن رادیکال های آزادِ اکسیژن دار و توان بالایی در ترمیم زخم های دیابتی دارد.

نتایج آزمایش روی موش ها نشان داد که عصاره ی تمشک ساخت کلاژن را تحریک می کند، دسته هایی از کلاژن با قطر بیشتری تشکیل می دهد و در نتیجه بر سرعت بهبودی زخم ها می افزاید.